با هوشمندسازی سیستم ارسال و تحویل بسته برای مشتریان، بسته‌ها از محتویات، زمان، مکان و خدمات تحویل اطلاع دارند! لذا با ابداع این روش، سیستم خدمات تحویل بسته‌ها از هوشمندی و پاسخگویی بیشتری برخوردار است.
به‌وجود آمدن فضای اینترنتی هوشمند و تعاملی میان اشیا (که در این مبحث به‌طور موردی به بسته‌های ارسالی از سوی فروشندگان به مقصد مصرف‌کنندگان اطلاق می‌گردد)، باعث ارائه و برآورده شدن نیازهای فرد توسط سیستمی خواهد شد که به‌صورت فردی نیز مدیریت می‌شود. این سیستم درحال حاضر به‌صورت فزاینده‌ای به واگذاری خدمات و اجرای آنها توسط مشتریان (بر مبنای تعامل) کمک می‌کند. الگوریتم‌های نوشته شده برای چنین سیستمی، چنین تعاملی را تضمین می‌کند و بر اساس داده‌های تعاملی که بین مشتریان به‌اشتراک گذاشته می‌شود، می‌تواند منعکس کننده‌ی بارنامه‌ها، اعتبارنامه‌ها و ویژگی‌های خاص داد و ستد باشد.
هرچه میزان این تعامل بین مصرف‌کنندگان بیشتر باشد، دسترسی فردی به خدمات و مدیریت خریدوفروش کالا بیشتر می‌شود. بااین‌حال در اینجا این سوال مطرح است که در این فضا، چه کسی یا چه مجموعه‌ای، وظیفه‌ی تأمین، تدارک و مدیریت چنین محیطی را دارد؟ بخش لجستیک یا بخش خرده‌فروش؟
در ادامه، بااین فرض‌که فضای اینترنتی موجود بین اشیا به ایجاد تعامل اینترنتی بین بسته‌ها منتهی می‌شود، به ارائه‌ی مطلب می‌پردازیم.
شیوه‌های جدید ارسال بسته
این‌روزها بحث پیرامون اینترنت اشیا (Internet Of Things) بسیار داغ است! بله! کاملا درست است! این خبر صحت دارد و چنین مسأله‌ای قادر است در مقوله‌ی لجستیک آنلاین، انقلابی برپا کند!
فناوری‌های مفیدی مثل RFID و کاغذهای هوشمند که از نظر حجمی سبک، از نظر قیمت ارزان و از نظر پایداری از کارآیی بالایی برخوردارند را می‌توان به‌راحتی در بسیاری از محصولات و خصوصا بسته‌ها به‌کار برد. باوجود این فناوری‌ها، بسته‌ها این امکان را دارند تا با اطلاعاتی که در خود ذخیره کرده‌اند، با محیط اطراف خود بصورت فعال و غیرفعال، ارتباط برقرار کنند و سپس این شبکه‌های تحویل هستند که مدیریت و پاسخگویی را برعهده می‌گیرند. علاوه بر درنظر گرفتن مزیت‌هایی برای مشتریان در زمینه‌ی انتخاب نحوه، زمان و مکان تحویل بسته، سیستم‌های تحویل نیز هوشمندتر خواهند شد. باوجود تعداد بالای مشتریانی که تعامل می‌کنند، سیستم باید طیف کامل‌تری از خدمات بالقوه و ارزش‌های افزوده ارائه کند.
شاید این سوال در ذهن بوجود بیاید که ارسال و تحویل این بسته‌ها همچنان توسط روش‌های پستی سنتی صورت می‌گیرد یا از خدمات جدیدتری مانند پیک‌های هوشمند یا تحویل اکسپرس استفاده می‌شود؟
تحقیقات و تحلیل‌های صورت گرفته نشان دهنده‌ی آن است که بهره‌گیری از یک مدل چند منظوره و چندخطی که حتی می‌تواند تمامی روش‌های ارسال ذکرشده را در برگیرد، می‌تواند مؤثر باشد.
در هم شکستن انحصار زنجیره‌ی ارزش داخلی
درحال حاضر بسته‌ها از توانایی لازم برای ارتباط برقرارکردن با یکدیگر برخوردار نیستند. بارکدها به خودی خود دارای توانایی ردیابی و تشخیص بالایی در مبادله‌ی اطلاعات تحویل نیستند. امروزه تجارت الکترونیک مقوله‌ای جهان شمول است و بازیگرهای متعددی در این نحوه از داد و ستد، ایفای نقش می‌کنند. با این حال باید این نکته را یادآور شد که امکان ارتباط نقطه به نقطه و ابتدا به انتها در فرآیند لجستیک کالا وجود دارد.
با پیشرفت فناوری، فرآیند و روش‌های لجستیکی شفاف‌سازی می‌شوند و درنتیجه، ثبت، تعیین و برنامه‌ریزی فرآیند تحویل نیز با توجه به اطلاعاتی نظیر نوع محتویات، وزن محتویات و وزن بسته بندی کالاها قبل از حمل، سهولت می‌یابد. بدین ترتیب، اطمینان از حمل‌ونقل ایمن و روان در لجستیک هوایی تأمین شده و مسائلی مانند کنترل‌های مرزی بین کشورهای مختلف، به سرعت قابل محاسبه است، که هردوی این عوامل در کاهش هزینههای تجارت الکترونیک و افزایش کارآیی سهیم هستند.
تمامی هزینههای مراحل مختلف بسته‌بندی، حمل‌وتحویل بسته‌های ارسالی از هر مبدأ تا هر مقصدی، قابل محاسبه خواهد بود. زنجیره‌ای که از دیرباز تاکنون به محاسبه‌ی هزینههای ارسال و تحویل ایمن بسته‌ها می‌پردازد، موارد گوناگونی همچون هزینههای هنگفت تجارت B2C (فروشنده به مشتری)، حق‌الزحمه‌ی اپراتور و حتی مالیات حاکم بر حمل‌ونقل جاده‌ای یا هوایی بسته‌ها را لحاظ می‌کند. با استفاده از مبحث نوین اینترنت تعاملی بین اشیا، بسیاری از این مراحل قابل جایگزینی با راه‌حل‌های ساده‌تر بوده و در نهایت به انقلاب اساسی در زمینه‌ی لجستیک ارسال منجر خواهد شد.
ارائه‌ی خدمات و امکانات منعطف در فرآیند تحویل بسته
اولین قدمی که در این راه باید برداشته شود، تمرکز بر ایجاد لوکیشن‌های جدید برای تحویل با امکانات هوشمند است. مسأله‌ای که بار سنگین فرآیند ارسال را از روی دوش فرستندگان بسته‌ها بر می‌دارد. با هوشمندسازی ایستگاههای تخلیه‌ی بار، مصرف‌کنندگان این امکان را می‌یابند تا بسته‌ها و جعبه‌های خود را در مکانی غیر از آدرس ثبت شده‌ی خود تحویل بگیرند.
قدم‌های مفید در گسترش هوشمندسازی ایستگاههای تخلیه بار
- افزایش انعطاف‌پذیری پروسه‌ی تحویل: به‌عنوان مثال می‌توان مدت زمان و مکان‌های تحویل با تنوع بیشتری را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داد.
- خدمات مدیریت هویت یکپارچه: برای رسیدن به چنین هدفی می‌توان از برنامه‌های نرم‌افزاری و اپلیکیشن‌های متعدد استفاده کرد.
- اضافه شدن موبایل و قابلیت‌های آن به‌عنوان ارائه‌دهنده‌ی راه‌حل‌هایی جدید در تجارت‌های خرد: آنچه از ابتدا تاکنون به‌عنوان اینترنت اشیا (IOT) معرفی شده علاوه بر ایجاد انقلاب در حوزه‌ی لجستیک و تحویل، تحولاتی شگرف در حوزه‌ی خرده‌فروشی نیز ایجاد می‌کند.
- زنجیره‌ی تحویل شفاف: تمام اشخاصی که در پروسه‌ی تحویل دخیل هستند، درهرزمانی قادرند تا پارامترهای این روند را برای هم ارسال کنند. اطلاعاتی از قبیل مشخصات فرستنده، گیرنده، شکل تحویل، محتویات بسته‌ها، اظهارنامه‌ها و بارنامه‌های لازم و ... با استفاده از این زنجیره قابل ارسال است.
- بسته‌های هوشمند به‌طور فعال با محیط پیرامون خود و البته مقاصدی که ارسال می‌شوند، ارتباط برقرار می‌کنند. پ
- می‌توان اطلاعاتی نظیر دمای مقصد و ایستگاه‌ها را به بسته‌ها مخابره کرد تا بتوان راهکار درستی برای تحویل آنها اتخاذ کرد. مثلا اگر دمای هوا در ایستگاه بعدی بالا باشد، می‌توان با فرستادن پیغامی، تحویل گیرندگان بسته‌های غذایی را متوجه حساسیت محتویات آنها کرد تا دمای مناسب را پیش از رسیدن بسته‌ها تامین کنند.
- سیستم مدیریت شناسایی: می‌توان به خدمات مورد نظر، خدمات ارزش افزوده را نیز اضافه کرد. اینترنت اشیا به کاربران و مشتریان این امکان را می‌دهند تا با استفاده از سازوکار هوشمند، بتوانند پیش‌بینی و چک کنند که آیا خریدهایی که انجام داده است تا یک ساعت آینده به صندوق عقب خودروهایشان منتقل شده و درب خودروها قفل خواهد شد یا خیر؟!
نگاهی به شبکه‌های تحویل استاتیک تا آنهایی که برای امور خاصی پدید آمده‌اند!
با گسترش شبکه‌ی تعاملی اشیا، ساز و کار سنتی چاره‌ای جز سازگاری و بروز شدن ندارند. دیجیتالی شدن روزبه‌روز جامعه، باعث تشویق مردم برای مشارکت بیشتر در تعامل با این زنجیره‌های ارزشمند می‌شود و بر مبنای همین ارتباطف توسعه پیدا می‌کند. همچنین وجود چنین شبکه‌ای می‌تواند حامی کلیه‌ی کانال‌های فروش، توزیع و پخش و پشتیبانی باشد.
این سیستم توسط ارگان یا نهاد خاصی اداره نمی‌شود و گردانندگان آنها مردمی هستند که تصمیم گرفته‌اند به جای مراجعه به ایستگاههای ترخیص و تحویل کالای خود، به جعبه‌های متعدد قرارگیری بسته‌ها که در چندتا از آنها می‌تواند بر سر راه محل کار تا خانه‌شان قرار گرفته باشد، مراجعه کنند و کالای خود را بدون گذراندن بوروکراسی و مراحل کاغذبازی ترخیص کنند! حتی می‌توانند با برپاسازی فروشگاهی سیار در اتومبیل خود، در مکان‌هایی که برایشان در نظر گرفته شده است، بدون پرداخت اجاره، محصولات خود را به خریداران بفروشند. درواقع وجود سیستم یکپارچه‌ی اینترنت اشیا باعث رقم خوردن چنین تحولاتی در خرده‌فروشی شده است. امروزه بازارهای زیادی متشکل از اتومبیل‌های شخصی در اروپا و آمریکا وجود دارند که هریک می‌توانند بعنوان فروشگاهی با تمام مجوزهای لازم، به فعالیت بپردازد.
هر اتومبیل یک فروشگاه! با این مزیت که کالای فروخته شده یا خریداری شده قابل ردیابی، تحلیل و شناسایی است!
وقتی تمام مشخصات کالا اعم از جنس، اندازه، قیمت و تاریخ انقضای آن و حتی مشخصات صاحب آن در سامانه‌ای ثبت می‌شود، دیگر نیازی به فرآیند پیچیده‌ی ارسال کالا از طرق مختلف باربری و پست نیست. چرا که برای ارسال محصولات به فواصل نزدیک، می‌توان از پیک‌های محلی و همچنین دوچرخه‌سواران بهره برد.
وقتی مفاهیم جهانی با چندین سال سابقه رو به فراموشی می‌رود!
تأثیری که ایمیل در 20 سال گذشته بر نامه‌های فیزیکی بشر گذاشته را متصور شوید. چنین تاثیری را می‌توانید برای موارد کاربردی اینترنت اشیا و موج تغییراتی که در عرصه‌‌ی ارسال فوری کالا (از مرحله ثبت تا خروج از انبار و ارسال برای مشتری) بوجود می‌آورد متصور شوید. حتی اگر کمی به حافظه‌ی خود فشار بیاورید بخاطر خواهید آورد که در ابتدای فعالیت ایمیل، تعرفه‌های مقرراتی زیادی وضع شده بود که ارسال و دریافت ایمیل را در طول روز محدود می‌کرد. اما امروزه، رویکرد جامعه و حتی قانون‌گذاران به تکنولوژی شباهتی به دو دهه‌ی قبل ندارد.
در حال حاضر در دنیای دیجیتال، جدایی بین رسانه‌های تعاملی و زیرساخت‌ها امری بدیهی و پذیرفته‌شده است. شاید به‌همین دلیل است که فناوری شبکه‌های منعطف در تحویل، تا این حد مورد قبول عموم جامعه قرار گرفته است. با داشتن چنین امکانی، در فضایی قانونی و به‌دور از هرگونه تخلف، می‌توان به کسب‌وکار خود رونق داد و بسته‌های مورد نظر را در بستری امن، به هر نقطه‌ای در سطح منطقه و کشور ارسال کرد. رفته‌رفته پست سنتی، به‌عنوان سرویس جهانی محبوبی که از بازماندگان عصر آنالوگ محسوب می‌شود، حتی با داشتن قدرت فوق تصور خود در سراسر جهان، جای خود را به سیستم‌های جدید تحویل هوشمند خواهد داد.
لازمه‌ی مطالبات دنیای دیجیتال، داشتن تعامل دیجیتال است!
زمزمه‌ی تغییرات بنیادی در زمینه‌ی پست، تجارت و حمل‌ونقل و ارسال (نظیر پیک، خدمات ارسال فوری و غیره) از مدت‌ها پیش مطرح شده و شرکت‌های مذکور پیش‌تر خود را برای همسو شدن با این تغییرات وقف داده‌اند.
در حال حاضر استاندارهای جهانی Track and Trace که قوانین حاکم بر سیستم‌های گمرکی و باربری زمینی، بارهای دریایی و اقیانوسی و محموله‌های هوایی بر اساس آنها تنظیم می‌شوند، مورد بازنگری قرار گرفته‌اند.
درتجارت نیز با بهینه‌سازی بارکد و تگ‌هایی که حاوی اطلاعات محموله هستند، توسعه‌ی بسزایی صورت گرفته است. بهبود این تکنولوژی‌ها به تعامل با مصرف‌کننده و ارائه‌ی راهکارهای بهینه‌تر در امر لجستیک می‌انجامد.
با خدمات ارسال فوری بسته‌ها و نیز گسترش روزافزون شبکه‌های زنجیره‌ای تعاملی که در آن تمامی قوانین و حقوق مصرف‌کننده به طور همزمان پیش‌بینی شده باشد، راهکارهای لجستیکی جهت افزایش رفاه عمومی تسهیل می‌شود.