در مقاله زیر قصد داریم تا همه چیزهایی را که باید در مورد لجستیک معکوس بدانیم، از جمله انواع لجستیک، فرایندهای آن، مراحل، مزایا، چالش‌ها و نحوه استفاده از لجستیک معکوس در راستای ایجاد ارزش برای کسب‌وکار خود بیاموزیم.
نحوه کار، انواع و استراتژی‌های لجستیک معکوس
در ادامه به توضیح گام‌به‌گام لجستیک معکوس، شش استراتژی برای بهینه‌سازی لجستیک معکوس، لجستیک معکوس و زنجیره تأمین خواهیم پرداخت.
لجستیک معکوس چیست؟
لجستیک معکوس نوعی مدیریت زنجیره تامین است که کالاها را از مشتریان به فروشندگان یا تولیدکنندگان بازمی‌گرداند. هنگامی‌که مشتری محصولی را دریافت می‌کند، فرایندهایی مانند بازگرداندن یا بازیافت نیاز به لجستیک معکوس دارند. لجستیک معکوس از مصرف‌کننده نهایی شروع و از طریق زنجیره تامین به توزیع‌کننده یا از توزیع‌کننده به سازنده حرکت می‌کند. لجستیک معکوس همچنین می‌تواند شامل فرایندهایی باشد که در آن، مصرف‌کننده نهایی مسئول دفع نهایی محصول از جمله بازیافت، نوسازی یا فروش مجدد است.
چه زمانی از لجستیک معکوس استفاده می‌شود؟
سازمان‌ها زمانی از لجستیک معکوس استفاده می‌کنند که کالاها از مقصد خود از طریق زنجیره تامین به فروشنده و به‌طور بالقوه به تامین‌کنندگان برمی‌گردند. هدف لجستیک معکوس بازیابی ارزش محصول یا دور انداختن آن است. یکی از اهداف لجستیک معکوس بازگرداندن ارزش و اطمینان از فروش مجدد است. کمتر از 10 درصد از خریدهای حضوری از داخل فروشگاه‌ها، در مقایسه با حداقل 30 درصد از اقلامی که به‌صورت آنلاین سفارش داده شده‌اند، بازگردانده می‌شوند. شرکت‌های باهوش از لجستیک معکوس برای ایجاد وفاداری مشتری و به‌حداقل‌رساندن ضررها استفاده می‌کنند.
لجستیک معکوس در مقایسه با لجستیک سنتی
جریان محصولات سنتی از تامین‌کنندگان شروع شده و به کارخانه یا توزیع‌کننده می‌رسد و سپس کالاها به خرده‌فروشان و مشتریان می‌رسند. مدیریت لجستیک معکوس از مصرف‌کننده شروع شده و با حرکت در جهت مخالف، محصولات را به هر نقطه در طول زنجیره تامین بازمی‌گرداند. زنجیره‌های تامینی که به‌خوبی طراحی شده به تغییرات پاسخ می‌دهد و می‌تواند برخی از الزامات لجستیک معکوس را برطرف کنند. این فرایند معکوس می‌تواند محصولات را یک‌قدم به عقب در زنجیره یا به تامین‌کننده اصلی بازگرداند. آنها حتی می‌توانند محصولات برگشتی را به کانال‌های فروش معمولی یا تخفیف‌دار ارسال کنند.
لجستیک معکوس چگونه کار می‌کند؟
لجستیک معکوس کالاها را از نقطه پایانی زنجیره تامین حداقل یک‌قدم به عقب می‌برد. به‌دلیل اینکه این فرایند شامل طرح‌ها و کنترل‌های مختلفی است، برخی از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند اینکار را برون‌سپاری کنند.
فرایند لجستیک معکوس
فرایند لجستیک معکوس شامل مدیریت بازگشت، خرید کالاها و مواد مازاد است. این فرایند همچنین مسئول رسیدگی به هرگونه نوسازی است. لجستیک معکوس در صنایع مختلف متفاوت است و انگیزه‌های اقتصادی متفاوتی برای بهبود مدیریت لجستیک معکوس وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، در صنعت نوشیدنی، فرایند لجستیک معکوس از ظروف شیر خالی استفاده می‌کند. شرکت‌های تولید نوشیدنی تمایل دارند تا با استفاده مجدد از ظروف خود، ارزش آنها را دوباره به‌دست آورند. اینکار نیاز به برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، مدیریت بارهای مورد حمل‌ونقل و تمیزکردن کانتینرها دارد.
در صنعت ساخت‌وساز، لجستیک معکوس مواد قابل بازیافت را به مکان‌های جدید منتقل کرده و بازیافت می‌کند. ازآنجایی‌که صنعت ساخت‌وساز شیوه‌های پایدارتری برای کاهش ضایعات اتخاذ می‌کند، فرصت خوبی برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها با استفاده از لجستیک معکوس وجود دارد.
در صنایع غذایی، لجستیک معکوس وظیفه بازگرداندن مواد بسته‌بندی و پالت‌ها را برعهده دارد. این شرکت‌ها با محموله‌های غذایی رد شده(مرجوع شده) نیز مواجه هستند. این مورد می‌تواند چالش‌های لجستیکی ناشی از تاخیرهایی که منجر به فساد مواد غذایی و دست‌کاری آنها می‌شود، ایجاد کند. انجمن لجستیک معکوس درحال‌توسعه کدهای ورود (SQRL) ایمن، سریع و قابل‌اعتماد برروی بسته‌بندی مواد غذایی است تا اطلاعات دقیق محصول را ارائه دهد و این چالش‌های لجستیکی را برطرف کند.
5 گام برای لجستیک معکوس صحیح
- فرایند بازگشت را پردازش کنید
فرایند بازگشت زمانی شروع می‌شود که مصرف‌کننده خبر می‌دهد که می‌خواهد یک محصول را برگرداند. این مرحله باید شامل مجوز بازگشت و شناسایی وضعیت محصول باشد. این فرایند همچنین شامل زمان‌بندی محموله‌های برگشت، تایید بازپرداخت و جایگزینی کالاهای معیوب است.
- برخورد با بازگشت
هنگامی‌که محصول برگشتی به محل یا مرکز پردازش مرکزی شما رسید، آن را بررسی کرده و دسته‌بندی آن‌را در محصولات برگشتی تعیین کنید. (توجه: اگر لجستیک معکوس را بهینه کرده باشید، خواهید دانست که محصول قبل از رسیدن باید به کجا برود.) محصولات را بر اساس گزینه‌های تعمیر، فروش مجدد به‌عنوان محصول جدید، فروش مجدد به‌عنوان محصول برگشتی، بازیافت، ضایعات یا نوسازی مرتب کنید:
- پروسه بازگشت
با ارسال اقلام قابل تعمیر به بخش تعمیرات، ضایعات روزانه خود را کاهش دهید.
- تعمیر
پس از بررسی کالا/تجهیزات برگشتی و تعیین اینکه آیا قابل تعمیر است یا خیر، آن را به محل تعمیر منتقل کنید. درصورت عدم امکان تعمیر، قطعات قابل‌فروش را به‌فروش برسانید.
- بازیافت
هر قطعه یا محصولی که نمی‌توانید برای تعمیر، استفاده مجدد یا فروش مجدد آماده کنید، باید برای بازیافت به محل بازیافت ارسال شود.
انواع لجستیک معکوس
انواع مختلف لجستیک معکوس نیز به‌عنوان اجزای لجستیک معکوس شناخته می‌شوند. در لجستیک معکوس بر مدیریت بازگشت و سیاست‌ها و رویه‌های بازگشت (RPP) تمرکز کرده و تولید مجدد، بسته‌بندی، کالاهای فروخته نشده و مسائل تحویل را در نظر می‌گیرند.
اجزای لجستیک معکوس
- مدیریت بازگشت: این فرایند در وهله اول با بازگرداندن محصول از مشتریان یا اجتناب از بازگشت کالا سروکار دارد. این فعالیت‌ها باید سریع، قابل‌کنترل، قابل‌مشاهده و مستقیم باشند. مشتریان یک شرکت را بر اساس پروسه بازگشت محصول و سیاست‌های بازگشت مجدد آن قضاوت می‌کنند. (بازگشت مجدد عبارت است از بازگرداندن یک کالا برای بار دوم.) این بازگشت‌ها معمولا باعث ایجاد روال بازپرداخت طولانی مانند ارائه اعتبار خرید مجدد از آن فروشگاه می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، مشتری که کالایی را مرجوع کرده، وقتی کالای مشابه همان کالا را مجدد خریداری می‌کند، آن‌را به خانه می‌برد و متوجه می‌شود که شکسته است! فروشگاه‌ها معمولاً بازپرداخت هزینه کالا را نمی‌پذیرد، اما اعتبار خرید (معادل با قیمت آن کالا) از آن فروشگاه را برای پان مشتری درنظر می‌گیرد.
- قوانین و رویه بازگشت (RPP): سیاست‌هایی در مورد بازگشت کالا که یک شرکت با مشتریان به اشتراک می‌گذارد، RPP نام دارد. این سیاست‌ها باید در محلی قابل مشاهده برای خریداران بوده و کارکنان نیز باید به آنها پایبند باشند.
- بازسازی یا نوسازی: نوع دیگری از مدیریت لجستیک معکوس شامل ساخت مجدد، نوسازی و بازسازی است. این فعالیت‌ها محصولات را تعمیر، بازسازی (بازسازی شامل جداکردن، تمیزکردن و مونتاژ مجدد محصولات است.) و آماده به استفاده مجدد می‌کنند. شرکت‌ها قطعات یا مواد قابل تعویض و قابل‌استفاده مجدد را از محصولات دیگر بازیابی می‌کنند.
- مدیریت بسته‌بندی: این نوع لجستیک معکوس بر استفاده مجدد از مواد بسته‌بندی برای کاهش ضایعات تمرکز دارد.
- کالاهای فروخته نشده: لجستیک معکوس بازگشت محصول از خرده‌فروشان به تولیدکنندگان یا توزیع‌کنندگان را برای کالاهای فروخته نشده، کنترل می‌کند. این نوع بازگشت‌ها می‌تواند به دلیل فروش ضعیف، قدیمی بودن موجودی و ... باشد.
- پایان عمر: (EOL)وقتی محصولی EOL باشد، یعنی دیگر مفید نیست، کار نمی‌کند، دیگر نیازهای مشتری را برآورده نمی‌کند یا نسخه‌های جدیدتر و بهتر جایگزین آن شده‌اند. تولیدکنندگان اغلب محصولاتی را که عمرشان به پایان می‌رسد بازیافت یا دور می‌ریزند و این درحالی است که این کالاها می‌توانند چالش‌های زیست‌محیطی را برای تولیدکنندگان و کشورها ایجاد کنند.
- شکست در تحویل: با تحویل ناموفق، رانندگان محصولات را به مراکز سورتینگ بازگردانده و از آنجا محصولات را به مبدا برمی‌گردانند. همچنین در برخی از مراکز مرتب‌سازی ممکن است کارکنانی را برای شناسایی علت شکست تحویل، تصحیح مشکل و ارسال مجدد در دسترس داشته باشند.
- بازیابی مجدد: هنگامی‌که یک قطعه به پایان زمان استفاده خود می‌رسد، شرکتی که مالک محصول است می‌تواند آن‌را بازیافت یا برای استفاده مجدد بازیابی کند.
- تعمیرات و نگهداری: در برخی از قراردادهای محصول، مشتریان و شرکت‌ها تجهیزات را نگهداری یا در صورت بروز مشکل تعمیر می‌کنند. در برخی موارد، این شرکت‌ها محصولات بازگردانده شده آسیب‌دیده را پس از تعمیر، به مصرف‌کننده دیگری می‌فروشد.
5Rs لجستیک معکوس چیست؟
5Rs لجستیک معکوس عبارت‌اند از
- بازگشت
- فروش مجدد
- تعمیر
- بسته‌بندی مجدد
- بازیافت
شرکت‌ها معیارهایی را برای هریک از این گزینه‌ها اعمال می‌کنند تا به پیشرفت و موفقیت دست پیدا کنند. هر کسب‌وکاری ممکن است بخواهد نگاهی دقیق‌تر به Five Rs داشته باشد تا فرایندهای لجستیکی معکوس خود را ساده‌تر کند و زیان‌ها را در آنجا کاهش دهد.
نمونه‌های لجستیک معکوس
معمولا مردم فکر می‌کنند که پروسه بازگشت کالا آسان است درنتیجه اگر تجربه بازگشت خوبی از یک شرکت داشته باشند، احتمال خرید مجدد محصولات از آن شرکت بیشتر است و حتی احتمالا مشتری ثابت آن شوند. به‌عنوان‌مثال، Home Depot که خدمات لجستیک معکوس ارائه می‌دهد، در سال 2020، فروش آنلاینش تقریبا 15 درصد از کل فروش را تشکیل می‌داد. هنگامی‌که مشتری کالا را برمی‌گرداند، یک انتخاب داشت: محصولات را با چاپ یک برچسب پستی برگرداند یا آنها را در فروشگاه تحویل دهد. سپس این اقلام به مراکز لجستیک معکوس Home Depotکه محصولات آسیب‌دیده و هدایت شده را مدیریت می‌کنند ارسال می‌شوند.
- خرده‌فروش Levi Strauss از لجستیک معکوس برای بهبود پایداری در منسوجات استفاده می‌کند. این کسب‌وکار شلوار جین را تغییر کاربری داده یا الیاف را بازیابی و به مواد خام تبدیل می‌کند تا شلوار جین جدید تولید کند.
- Kohl's، یک خرده‌فروش بزرگ با بیش از 1000 فروشگاه آجر و ملات، نمونه دیگری از زنجیره تامین معکوس است. همکاری کهل با آمازون برای پذیرش، غربالگری و ارسال کالاهای بازگشتی است.
- برخی از برندهای بزرگ نیز برای کم کردن ضایعات به لجستیک معکوس روی آورده‌اند. Proctor & Gamble، PepsiCo و Unilever به سمت بسته‌بندی‌های قابل‌استفاده مجدد که مصرف‌کنندگان می‌توانند آن را بازگردانند، رفته‌اند. در این روش شرکت‌ها دوباره ظروف را تمیز کرده و استفاده خواهند کرد. حمل‌ونقل و لجستیک برای این شرکت‌ها در حال تکامل است و زمانی‌که محصولات را تحویل می‌دهند، بسته‌بندی را تحویل می‌گیرند.
- برخی از شرکت‌ها مانند GE Healthcare و Cisco در نوسازی، تعمیر و ساخت مجدد کالاهای معیوب یا قدیمی برای مصرف‌کنندگان تخصص دارند. سیسکو کالاهایی مانند تلفن، روتر و سوئیچ و GE Healthcare دستگاه‌های تصویربرداری و دستگاه‌های اولتراسوند را بازسازی می‌کنند.
- مایکروسافت یک ابتکار جهانی بزرگ برای مقابله با پایان عمر دستگاه‌ها، باتری‌ها و بسته‌بندی دارد. بسته‌بندی محصولات مایکروسافت 100٪ قابل بازیافت است. همچنین این شرکت برنامه‌هایی برای بازسازی و استفاده مجدد از رایانه‌های شخصی دارد.
- برخی از سازمان‌ها، کالاهای دارای موجودی بیش از حد را به بازار ثانویه مانند فروشگاه‌های کارخانه، فروشگاه‌های ارزان‌قیمت و تخفیف‌دار و سایت‌های حراج آنلاین می‌فروشند. خرده‌فروشانی مانند شرکت‌های TJX (TJ Maxx، Marshalls ، HomeGoods) ، این اقلام مازاد را خریداری می‌کنند و آنها را با قیمت تخفیف‌دار به مصرف‌کنندگان می‌فروشند.
اهمیت لجستیک معکوس برای کسب‌وکار شما
لجستیک معکوس مهم است زیرا جریان کارآمدی کالا را حفظ می‌کند. این فرایند باعث کاهش هزینه‌ها، ایجاد ارزش، کاهش ریسک و تکمیل چرخه عمر محصول می‌شود. تحقیقات گارتنر می‌گوید که حدود 70 درصد از کسب‌وکارها قصد دارند در «اقتصاد دایره‌ای» سرمایه‌گذاری کنند. این نوع اقتصاد دایره‌ای از لجستیک سنتی پیروی می‌کند و سپس از طریق چیزی‌که گارتنر آن را زنجیره تامین حلقه بسته می‌نامد ادامه می‌یابد. با این عمل، شرکت‌ها در سیستمی با تمرکز بر اقتصاد پایدار مشارکت می‌کنند. شرکت‌ها کاربردهای جدیدی برای ضایعات محصولات، تعمیر و بازیافت پیدا می‌کنند، درنتیجه موادی که قبلا به‌عنوان ضایعات در نظر گرفته می‌شدند دوباره ارزش پیدا می‌کنند.
اقتصاد دایره‌ای همچنین انطباق را تضمین می‌کند زیرا بسیاری از کشورها سیاستی را وضع می‌کنند که از «تولیدکنندگان» می‌خواهد شیوه‌های پایدارتری را توسعه دهند. این دستورالعمل‌ها یارانه‌هایی را برای تحقیق و توسعه و بازیافت مشخص، محل‌های دفن زباله را محدود، برنامه‌های جمع‌آوری و بازیافت را اجباری و برخی از روش‌های تولید زباله را جریمه می‌کنند.
چگونه لجستیک معکوس ارزش ایجاد می‌کند؟
لجستیک معکوس با تبدیل ضایعات به فروش ارزش ایجاد کرده و اعتماد مشتری را جلب می‌کند. کسب‌وکارها محصولات برگشتی را دوباره می‌فروشند، استفاده کرده و یا بازیافت می‌کنند. علاوه بر این، لجستیک معکوس موثر هرگونه هزینه ذخیره‌سازی و توزیع را پایین نگه می‌دارد. تحقیقات گارتنر نشان می‌دهد که کمتر از نیمی از کالاهای برگشتی دوباره به قیمت کامل فروخته می‌شوند، لذا یافتن بهترین گزینه برای اقلام برگشتی ارزشمند است. به‌عنوان‌مثال، مشاغل خرده‌فروشی مانند B-Stock کالاهای برگشتی را مجددا می‌فروشند. B-Stock در سال 2019، 70 میلیون کالای برگشتی یا مازاد فروخته است. این شرکت کالاهای برگشتی را با تخفیف به مصرف‌کننده می‌فروشد.
استفاده از لجستیک معکوس برای افزایش کارایی زنجیره تامین سنتی به‌نفع همه است. برخی از کسب‌وکارها لجستیک فوروارد و معکوس خود را از هم جدا می‌کنند و برخی دیگر آنها را ترکیب می‌کنند. موفقیت نسبی ترکیب آنها به تجربه شرکت، ارزش محصولات و حجم بازگشت بستگی دارد. درهرصورت، آنها از شیوه‌هایی برای به‌حداکثر رساندن نسبت‌های سودآوری خود با فعالیت‌های زنجیره تامین خود استفاده می‌کنند.
مزایای لجستیک معکوس بهینه شده
- لجستیک معکوس بهینه شده، منافع مالی ایجاد می‌کند و درعین‌حال تاثیر مثبتی بر محیط‌زیست و فرهنگ تجاری دارد. اصلاح فرایندها برای اتفاقاتی که پس از تحویل برای محصولات رخ می‌دهد به حفظ مشتریان و صرفه‌جویی در هزینه کمک می‌کند.
- دسترسی به داده‌های محصول جمع‌آوری‌شده هنگام تعامل با مشتریان پس از تحویل، از مزایای لجستیک معکوسی است که به‌خوبی اجرا شده است. این داده‌ها بینشی در مورد زنجیره تامین سازمان و فرصتی برای بهبود محصولات و/یا تجربه مشتری فراهم می‌کند.
- لجستیک معکوس بهینه شده همچنین منجر به دید بهتر زنجیره تامین می‌شود که منجر به مزایایی مانند:
- کاهش هزینه
- رضایت بیشتر مشتری
- حفظ مشتری بهتر
- خدمات سریع‌تر و بهتر
- کاهش ضرر
- بهبود احساسات برند
- کاهش ضایعات و پایداری بیشتر
- چالش‌های لجستیک معکوس
می‌شود.
یکی از چالش لجستیک معکوس این است که جریان باید دو جهته باشد و مدیران باید زیرساخت‌های مناسب و اثربخش ایجاد کنند. این امر معمولا به نرم‌افزاری نیاز دارد که بتواند در هر مرحله لجستیک معکوس را به‌صورت خودکار ردیابی کند. علاوه بر این، هنگامی‌که زیرساخت ایجاد شد، مدیریت نیاز به نظارت و ارزیابی مستمر فرایندهای لجستیک معکوس سازمان برای اطمینان از کارایی دارد. شرکت‌ها باید لجستیک ورودی و خروجی را کنترل کنند تا بینش کامل نسبت به آن پیدا کنند. لجستیک ورودی، دریافت مواد خام یا کالا از تامین‌کننده به سازنده را مدیریت کرده و لجستیک خروجی شامل فرایندهایی است که کالاهای نهایی را به کاربر نهایی تحویل می‌دهد. لجستیک ورودی و خروجی هر دو از دیدگاه سازنده کنترل می‌شوند، درحالی‌که لجستیک معکوس می‌تواند بخشی از هر نقطه‌ای در زنجیره تامین باشد.
7 استراتژی برای بهینه‌سازی لجستیک معکوس
برای بهینه‌سازی لجستیک معکوس، شرکت‌ها به استراتژی‌های منسجمی نیاز دارند تا سرعت، کارایی و هزینه را در نظر بگیرند. همچنین باید هنگام اقدام، سیاست‌ها، شرکا، داده‌ها، ظرفیت، لجستیک و حمل‌ونقل را در نظر بگیرید.
هفت راه استراتژیک برای بهینه‌سازی لجستیک معکوس عبارت‌اند از:
- سیاست‌ها و توافقنامه‌های مربوطه را ارزیابی کنید
رویه‌های مربوط به بازگشت و تعمیرات شرکت خود را بررسی و درصورت نیاز تجدیدنظر کنید. این سیاست‌ها باید واضح باشد و علل ریشه‌ای بازگشت و تعمیر را در نظر بگیرد. نحوه برخورد یک شرکت با عودت و تعمیرات می‌تواند جزء تفاوت‌های رقابتی باشد.
- با تامین‌کنندگان همکاری کنید
همکاری نزدیک با تامین‌کنندگان می‌تواند به اطمینان از تجربه‌ای خوب و آسان برای مشتریان کمک کند، نه تجربه‌ای که آنها را با مشکل مواجه خواهد کرد.
- از داده‌ها برای بهینه‌سازی فرایندها استفاده کنید
با جمع‌آوری داده‌ها در مورد بازگشت محصول، می‌توانید درک کنید که چرا مشتریان ممکن است محصولات را برگردانند. سپس، می‌توانید براین‌اساس در فروش، طراحی محصول و فرایندهای لجستیکی آتی تغییراتی ایجاد کنید.
- محصولات را ردیابی کنید
ارتباط میان مواد خام، کالای نهایی و سفارش مشتری به شما امکان می‌دهد نیازهایی مانند تامین مواد خام و .. را ردیابی و تامین کنید.
- مراکز بازگشت را متمرکز کنید
با یک مرکز مرجوعی مرکزی، می‌توانید محصولات را بهتر مرتب کنید و آنها را در بهترین دسته‌بندی برای مرحله بعد قرار دهید. با وجود یک مرکز بازگشت مرکزی، کسب‌وکارها می‌توانند به‌طور موثرتر و بهتری ارزش محصول را برای نحوه بازیابی، تعیین کنند. اگر شرکت شما فاقد منابع لازم برای داشتن یک مرکز مرجوعی جداگانه است، بخشی از انبار یا کارخانه خود را به کالاهای مرجوعی اختصاص دهید.
- لجستیک و حمل‌ونقل را بررسی کنید
به‌طور منظم فرایندهای لجستیک و حمل‌ونقل پیشرو یا فوروارد و معکوس را بررسی کنید. مشخص کنید که آیا امکان ادغام برخی از این فرایندها و ترانزیت وجود دارد یا خیر. به‌عنوان‌مثال، اگر رانندگان بتوانند بعد از تحویل مرجوعی‌ها، پالت‌ها را به‌جای خالی بردن، پر تحویل بگیرند، در سفر، زمان و هزینه صرفه‌جویی خواهید کرد.
- خودکار کردن
از نرم‌افزار لجستیک مبتنی بر اَبر برای کمک به ساده‌سازی عملیات استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال، یک سیستم نرم‌افزاری می‌تواند بازیابی دارایی‌ها را ردیابی کرده، بازسازی را مدیریت کند و تجزیه‌وتحلیل هوش تجاری ارائه دهد.
چگونه لجستیک معکوس بر مدیریت زنجیره تامین تاثیر می‌گذارد؟
لجستیک معکوس فرصت حیاتی دیگری را برای بهینه‌سازی زنجیره تامین فراهم می‌کند. مدیریت زنجیره تامین، جریان معکوس و روبه‌جلو کالاها را حساب می‌کند. زیرا با افزایش برگشتی‌ها هزینه‌های زنجیره تامین افزایش پیدا می‌کند و به سودآوری آسیب می‌رسد.
زنجیره تامین معکوس چیست؟
زنجیره تامین معکوس، حرکت معکوس کالاها (مانند محصولات معیوب) از سوی فروشندگان به زنجیره تامین است. این برخلاف زنجیره تامین معمولی، یعنی جایی که اقلام از تولیدکننده به خرده‌فروشی و سپس به مصرف‌کننده می‌رسند، است. لجستیک معکوس به همه چیزهای مربوط به بازگشت و آنچه برای آن محصولات پس از بازپس‌گیری از مصرف‌کننده رخ می‌دهد، اشاره دارد و این شامل برنامه‌ریزی و اجرای استراتژی‌هایی برای کاهش هزینه‌ها و زیان‌های مربوط به مرجوعی‌ها و ایجاد تجربه بازگشت بهتر است.
نظارت بر لجستیک معکوس در زنجیره تامین شما
شرکت‌ها، لجستیک معکوس را در زنجیره تامین نظارت می‌کنند تا راه‌های بهتری برای پردازش و دفع محصولات بیابند. حجم قابل‌توجهی از اطلاعات در مورد نحوه حرکت کالاها از طریق زنجیره تامین وجود دارد که این جزئیات می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا به اهداف تحویل خود دست بیابند. برخی از سازمان‌ها هدف ساده‌ای از تحویل به‌موقع دارند و برخی دیگر به چیزی دست می‌یابند که آن را "نظم کامل" می‌نامند. برای هر سفارش، هدف به‌دست‌آوردن امتیاز کامل در مورد مکان، زمان، شرایط، بسته، مقدار، مستندات، مشتری و فاکتور است. تنها راه برای دستیابی به یک سفارش عالی، نظارت بر داده‌ها، توسعه اهداف متریک و بهبود فرایندهای مبتنی بر آن است. لجستیک معکوس می‌تواند نقشی اساسی در ارائه سفارش عالی داشته باشد.
5 معیار کلیدی زنجیره تامین معکوس لجستیک برای نظارت و تایید
پنج معیار کلیدی زنجیره تامین متمرکز بر لجستیک معکوس وجود دارد که به افزایش بازیابی دارایی کمک می‌کند. همچنین تجزیه‌وتحلیل زنجیره تامین می‌تواند به مدیریت در تصمیم‌گیری‌های داده‌محور در تمام مراحل زنجیره تامین کمک کند.
معیارهای کلیدی زنجیره تامین عبارت‌اند از:
- حجم: حجم محصولات بازگردانده شده و متعاقبا مجددا فروخته شده، استفاده مجدد و بازیافت شده، معیار برتری است که برای لجستیک معکوس استفاده می‌شود. شرکت‌ها باید از این اندازه‌گیری‌ها برای شناسایی فرصت‌ها یا مشکلات ازدست‌رفته استفاده کنند و تعیین کنند که در کجا بهبود فرایند می‌تواند تفاوت ایجاد کند.
- درصد هزینه‌ها: هزینه‌های مربوط به فروش مجدد، نوسازی، استفاده مجدد و بازیافت را با کل هزینه زنجیره تامین مقایسه کنید. تفاوت قیمت این فعالیت‌ها را با هزینه بازگشت محاسبه کنید.
- شرایط محصولات برگشت‌داده‌شده: برخی از محصولات به شرایط فروش مجدد در حالت عالی بازمی‌گردند و شرکت‌ها می‌توانند آنها را برای فروش مجدد باارزش کامل آماده کنند. سایر کالاها ممکن است قبل از اینکه یک شرکت بتواند آنها را بفروشد نیاز به اصلاح داشته باشند. در آن سناریو، شرکت‌ها باید کانال‌های فروش دیگری را برای آن محصولات در نظر بگیرند. به‌عنوان‌مثال، شرکت‌ها ممکن است لوازم الکترونیکی بازسازی شده را از طریق کانال فروش دیگری بفروشند. برای اینکار ارزش کامل، هزینه مواد و نحوه کار را تعیین کرده و درصد اقلام ارسال شده به هر کانال فروش و اینکه آیا شرکت پول کافی را پس می‌گیرد یا خیر را بررسی کنید.
- ارزش مالی: هر بخش از زنجیره تامین دارای ارزش اقتصادی است. درک اینکه شرکت شما در هر مرحله چه سهم مالی دارد می‌تواند منجر به فرایندها و کارایی بهتری شود.
- خطاها: هر مرحله در زنجیره تامین نیز پتانسیل بروز خطاهایی مانند تحویل پذیرفته نشده یا مواد معیوب را دارد. هزینه اشتباهات و دفعات وقوع آنها را مرور کنید تا فرصت‌های بهبود را شناسایی کنید.
تجزیه‌وتحلیل زنجیره تامین باید در کل زنجیره ارزش، از تامین مواد تا توزیع و تحویل، وجود داشته باشد. معیارهای مفید منجر به رشد درآمد، حاشیه سود بهتر و کنترل سرمایه می‌شود. امروزه زنجیره‌های تامین به طور فزاینده‌ای دیجیتالی می‌شوند، بنابراین جمع‌آوری داده‌ها آسان‌تر است.
آینده لجستیک معکوس
آینده لجستیک معکوس، همه چیز در مورد به‌حداقل‌رساندن اختلالات ناشی از بازگشت، به‌خصوص در تجارت الکترونیک و به طور فزاینده‌ای در صنعت خرده‌فروشی که حجم مرجوعی‌ها در حال افزایش است، خواهد بود. شرکت‌ها می‌توانند از لجستیک معکوس برای ادغام تمام بخش‌های فرایند بازگشت استفاده کنند. یکی از راه‌های یکپارچه‌سازی بازگشت، اتصال داده‌های محصول به نحوه رسیدگی کارکنان به آن و مستندسازی اتفاقاتی که برای یک محصول برگشتی می‌افتد( اینکه آیا کالا برای فروش مجدد، تعمیر یا پس گرفتن کالای خام بازپس‌گیری می‌شود ) است و زنجیره تامین می‌تواند از این یکپارچگی پشتیبانی کند. آینده لجستیک معکوس شامل نرم‌افزار مدیریت زنجیره تامین یکپارچه است که به انجام این تصمیمات کمک می‌کند و همچنین می‌تواند گزارش‌های ارزشمندی را ارائه دهد.
با نرم‌افزار مدیریت انبار، لجستیک معکوس را مدیریت کنید
مدیریت لجستیک معکوس برای اعتبار کسب‌وکار شما ضروری است. مصرف‌کنندگان باید احساس کنند که درحال خرید محصولات از شرکت‌هایی دارای یکپارچگی هستند و بهبود لجستیک معکوس فرصت‌هایی را برای دستیابی به تعداد بیشتری از شیوه‌های تجاری پایدار برای شما باز می‌کند.
به‌همین دلیل است که داشتن یک سیستم مدیریت انبار (WMS) که می‌تواند لجستیک ورودی و خروجی را مدیریت کند و تجزیه‌وتحلیل را در زمان واقعی ارائه دهد بسیار مهم است. کسب‌وکارها نیاز به داشتن بینش در تمامی مراحل حمل‌ونقل و همچنین بینش برروی عملکرد ارائه‌دهندگان لجستیک، از طریق انبار و مرکز سفارش‌گردانی دارند و در نهایت نیاز به ادغام تمام این اطلاعات با داده‌های مالی در یک سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) دارند. پلتفرم‌های ERP مانند NetSuite، همراه با یک سیستم مدیریت انبار، به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که به‌راحتی بازگشت‌ها را ردیابی کرده، جابه‌جایی کالاها را نظارت کنند، اعتبارات را از طریق سیستم حسابداری صادر و همه موارد موجود در سوابق مشتری را به‌روزرسانی کنند.
به‌طور مشابه، مدیریت موجودی برای فرایندهای بازگشت کارآمد کلیدی است. نرخ بازگشت بالا می‌تواند منجر به انباشت موجودی شود و یک سیستم مدیریت موجودی خوب، به شما هشدار می‌دهد که سطح موجودی شما خیلی به‌سرعت درحال رشد است و یا حتی این نرخ سریع‌تر از نرخ فروش شما است!!
بسیاری از شرکت‌ها نگاهی دقیق‌تر به لجستیک معکوس خود دارند، زیرا متوجه می‌شوند که بازگشت یا مرجوعی منبع اصلی هزینه‌ها است. به‌علاوه، افزایش نرخ بازگشت، یافتن راه مقرون‌به‌صرفه‌تری برای رسیدگی به محصولاتی که به آنها ارسال می‌شود را برای این مشاغل ضروری می‌سازد. ارزیابی فرایندهای لجستیک معکوس برای شناسایی ناکارآمدی‌ها و رفع آن کاستی‌ها، می‌تواند نه‌تنها باعث کاهش هزینه‌ها شود بلکه افزایش وفاداری مشتری و بالابردن شهرت برند و بالا بردن سود شما را در پی داشته باشد.
لجستیک یکپارچه چیست؟
لجستیک یکپارچه فرایند کاملی است که تحویل را از طریق کاربر نهایی پوشش می‌دهد و سپس با وضعیت محصول سروکار دارد. لجستیک یکپارچه بر پایداری مواد و منابع تاکید دارد.
هزینه اجرای طرح لجستیک معکوس چقدر است؟
اجرای طرح لجستیک معکوس حدود 7 تا 10 درصد هزینه کالا در یک شرکت هزینه دارد. بااین‌حال، شایان‌ذکر است که برنامه‌ریزی لجستیک معکوس باید هزینه‌های مرتبط با بازگشت را کاهش دهد.
لجستیک معکوس در صنعت داروسازی چگونه کار می‌کند؟
در صنعت داروسازی، لجستیک معکوس به ایمن نگه‌داشتن داروها (خارج از محل دفن زباله و منابع آب) کمک می‌کند. این بخش، بازگرداندن و دفع محصول را از طریق شرکت‌ها و توزیع‌کنندگان شخص ثالث انجام می‌دهد.
آیا می‌توانید نقش لجستیک معکوس را در صنعت خدمات توضیح دهید؟
در صنعت خدمات، لجستیک معکوس به رسیدگی سریع‌تر به تعمیرات کمک می‌کند. بهترین شیوه‌ها شامل بازپرداخت و گارانتی است. اجرای این سیاست‌ها مشتریان را راضی نگه می‌دارد.
لجستیک معکوس چگونه برای صنایع تولیدی و خدماتی متفاوت است؟
صنایع خدماتی و تولیدی با سایر صنایع متفاوت است. محصولات و خدمات آنها دارای یک استاندارد مشترک استاندارد نیستند، بنابراین روال بازگشت آنها نیز دارای یک استاندارد ثابت نیست. در اینجا فرایند لجستیک معکوس پس از تعمیر توسط بخش خدمات یا ساخت توسط شرکت اولیه شروع می‌شود. برخی شرکت‌های تولیدی قطعاتی را به‌عنوان اقلام بازسازی شده می‌فروشند. این قطعات ارزش کمتری دارند و ممکن است از زنجیره تامین متفاوتی عبور کنند. در صنعت خدمات، شرکت‌ها می‌توانند گارانتی، اعتبار یا خدمات بازپرداخت ارائه دهند.
چگونه سازمان‌های تجارت الکترونیک می‌توانند لجستیک معکوس را مدیریت کنند تا اطمینان حاصل کنند که یک تراکنش کم‌هزینه است؟
برای اینکه پروسه بازگشت در یک معامله کم‌هزینه باشد، شرکت‌های تجارت الکترونیک باید بازگشت را با تحویل ترکیب کنند. آنها همچنین بهتر است با شرکای شخص ثالث همکاری کنند. کسب‌وکارهای تجارت الکترونیک باید ریشه‌های مشکلات را شناسایی کرده و استراتژی‌هایی را برای کاهش این مشکلات توسعه دهند.
کارشناس لجستیک معکوس چیست؟
یک متخصص لجستیک معکوس، فردی حرفه‌ای است که می‌تواند با پیشنهاد و بهبود فرایند در زنجیره تامین معکوس شما، به کارآمدی شرکت شما کمک کند. کارشناسان لجستیک معکوس خوب و حرفه‌ای، اولویت‌های تجاری و اهداف فروش شما را به‌خوبی در نظر می‌گیرند.
لجستیک فوروارد و لجستیک معکوس چگونه متفاوت هستند؟
تفاوت بین لجستیک معکوس و پیشرو در جهتی است که محصول در طول زنجیره تامین در حال حرکت است. محصولاتی که از تولیدکننده می‌آیند و به سمت مشتری حرکت می‌کنند روبه‌جلو می‌روند. محصولاتی که از مشتریان به خرده‌فروشان یا تولیدکنندگان بازمی‌گردند برعکس حرکت می‌کنند.
توزیع معکوس چیست؟
توزیع معکوس نقش حذف کالاهای فروخته نشده، آسیب‌دیده، تاریخ مصرف گذشته یا فراخوانی از خرده‌فروشان است. مانند پروسه بازگشت ، این کالاها از طریق زنجیره تامین در جهت معکوس حرکت می‌کنند.
طراحی برای لجستیک (DFL) چیست؟
مفهوم DFL بیان می‌کند که محصولات و طراحی بسته‌بندی آنها می‌تواند هزینه‌های مربوط به لجستیک را کاهش دهد. به‌عنوان‌مثال، اگر روی قوطی‌های نوشابه صاف شود، حمل‌ونقل و نگهداری آنها آسان‌تر و ارزان‌تر است.
طراحی برای لجستیک معکوس (DFRL) چیست؟
DFRL به طراحی محصولات و بسته‌بندی اشاره دارد که باعث ارزان‌تر و آسان‌تر شدن حرکت در یک جریان معکوس در زنجیره تامین می‌شود. به‌عنوان‌مثال، تولیدکنندگان محصولات را در قوطی‌های قابل‌استفاده مجدد بسته‌بندی می‌کنند و مجدد برای خرده‌فروشان پر می‌کنند.
لجستیک معکوس چگونه ریسک کسب‌وکار را کاهش می‌دهد؟
لجستیک معکوس با اطمینان از پایبندی شرکت‌ها به سیاست‌های بازیافت، ریسک تجاری را کاهش می‌دهد. برخی از دولت‌ها شرکت‌هایی را که دستورالعمل‌ها را رعایت نمی‌کنند جریمه می‌کنند. لجستیک معکوس همچنین به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ارزش کالاهای فروخته نشده و برگشتی را تا حدودی برگردانند.
چگونه هزینه لجستیک معکوس را کاهش می‌دهید؟
ابتدا با کاهش بازگشت، هزینه‌ها را در لجستیک معکوس کاهش دهید. کارشناسان توصیه می‌کنند برای کمک به تعیین انتظارات و کاهش بازگشت، محصولات ارسالی برای مشتریان را بررسی کنید. سپس، به‌دنبال راه‌هایی برای ترکیب لجستیک معکوس و فوروارد برای صرفه‌جویی در هزینه باشید.
درنهایت باید بگوییم که یک طرح لجستیک معکوس خوب، ضایعات را کاهش می‌دهد و همچنین با اصول ناب می‌تواند زنجیره تامین را کارآمدتر کند.
منبع:
https://www.netsuite.com/portal/resource/articles/inventory-management/reverse-logistics.shtml