مقدمه:
صنعت لجستیک و زنجیره تامین با تحولات جدی در شیوه عملکرد خود مواجه هستند. از ابتدای انقلاب صنعتی تا پایان جنگ جهانی دوم، قاره اروپا به‌سرعت، به‌سمت صنعتی‌سازی حرکت کرد و با استفاده از فناوری‌های مدرن تولید، به رشد اقتصادی که تا آن زمان تحت استعمار امپراتوری انگلیس قرار داشت، کمک کرد. این زمانی بود که اقتصاد آفریقای جنوبی، آسیا و چین، به تولید و صادرات پا گذاشت. جنگ‌های پی‌درپی، تقاضا برای محصولات چرمی که برای سربازان جنگ لازم است را، افزایش داد که این موضوع، منجر به ظاهر شدن واحدهای تولیدی متعدد برای منسوجات، کیف و کالاهای چرمی در کشورهای هند و چین شد. بعد از جنگ جهانی، بسیاری از کسب‌وکارها ایجاد و بسیاری به دلایل شخصی، بسته شدند. اما اقتصاد کشورهای اروپایی و امریکایی همچنان در حال حرکت از مرحله اشباع به مرحله گسترش بودند.
زمانه تغییر کرد و راه‌حل‌های لجستیک زنجیره تامین وارد فاز جدیدی در قرن 21 شدند. رشد گسترده اقتصادی و افزایش توافق‌نامه‌های تجاری و همکاری میان کشورها، مشاغل و فرصت‌های کسب‌وکاری زیادی را برای کشورها ایجاد کرد. تجارت جهانی با رشد کانتینرها و کارگو ازطریق مرزهای هوایی و دریایی، تا امروز توسعه یافته و در سال‌های اخیر، راه‌حل‌های متعددی برای لجستیک و زنجیره تامین ارائه شده است. ظهور فناوری‌های نو مانند هوش مصنوعی، بلاکچین، یادگیری ماشین و ... سازمان‌ها را قادر ساخته است تا در مقیاس بالا، هزینه و ریسک خود را کاهش دهند. در گذشته، عملکرد لجستیک و زنجیره تامین از طریق تخصیص دپارتمان‌های مجزا در سازمان‌ها، مدیریت می‌شود. درواقع بخشی از عملیات کسب‌وکار و فرایندی ناگزیر بود که باید با برنامه‌ریزی و اجرای درست، مدیریت می‌شد.
اما امروز موقعیت تغییر کرده است، به‌نحوی که بسیاری از سازمان‌ها حتی یک دپارتمان برای مدیریت زنجیره تامین و عملیات لجستیک خود ندارند و همه چیز توسط سازمان‌های 4PL و 5PL مدیریت می‌شود. این می‌تواند یک روش برون‌سپاری باشد که سازمان‌ها می‌توانند با انطباق یافتن با آن، هزینه‌های عملیاتی را کاهش و بهره‌وری خود را افزایش دهند.
افزایش جابجایی‌ها و تراکم تجارت‌های کانتینری، فرصت بزرگی را برای سازمان‌های لجستیک و حمل‌ونقل ایجاد کرده است تا خود را به سمت ارائه‌دهندگان خدمات 4PL یا 5PL حرکت کنند. سازمان‌هایی ماننند فدکس و DHL، در حال راه‌اندازی خدمات 5PL خود در سطح جهانی هستند.
مدل‌های مختلف ارائه خدمات لجستیک
برخی سازمان‌ها، فعالیت‌های لجستیک خود را، خود انجام می‌دهند و برخی دیگر از سرویس‌های خارجی بهره می‌گیرند. چنین سرویس‌هایی توسط موجودیت‌های مختلف شکل گرفته‌اند و شیوه سازماندهی آنها می‌تواند متفاوت باشد. اما مدل‌های 1PL تا 5PL به چه معنا هستند؟ در مقاله قبلی با عنوان «شش نسل شرکت‌های لجستیکی» هر کدام از این مفاهیم به اختصار توضیح داده شد که در این مقاله قصد داریم با جزئیات بیشتری به آنها بپردازیم.
حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی، مثال‌هایی از خدمات لجستیک هستند که با فعالیت‌های مرتبط مانند پشتیبانی از جریان کالاها میان بخش‌های مختلف زنجیره تامین، مرتبط است؛ بنابراین گزینه‌های مختلفی برای انتخاب وجود دارند. اخیرا، به‌خاطر رشد فناوری‌های دیجیتال مانند کلان داده‌ها، مدل‌های خدمات لجستیک مرتبا در حال اصلاح شدن هستند.
1PL یا لجستیک طرف اول، اولین راه‌حل است- سطح پایه سازماندهی لجستیک یک سازمان (بدون برون‌سپاری)
هیچ فلسفه‌ای در این راه‌حل وجود ندارد. تولیدکننده یا صادرکننده کالا، خدمات لجستیک و حمل‌ونقل را کنترل و مدیریت می‌کند (مانند رساندن بسته‌ها به مشتریان)، با هر نوع فعالیت کسب‌وکاری سروکار دارد و از واحدها و منابع فنی یک سازمان مانند خودروها، تریلرها، انبارها و خودروهای حمل‌ونقل داخلی، استفاده می‌کند. این راه‌حل بسیار ساده و امن است؛ تنها به فرستنده و گیرنده یک محصول مربوط می‌شود و تمام عملیات آن توسط تولیدکننده‌ها، فروشنده‌ها و توزیع کننده‌ها انجام می‌شود. لجستیک طرف اول تضمین‌کننده کنترل کامل بر تمام فرایندهای فردی است، اما یک اشکال نیز دارد؛ زمانی که سطح تخصص سازمان در این حوزه پایین باشد، راهبرد «خودم می‌توانم انجامش دهم» نمی‌تواند تضمین‌کننده بهره‌وری حداکثری باشد.
در حالت کمی پیچیده‌تر، مفهوم 2PL فرمولی است که برای زمانی که یک تولیدکننده یا صادرکننده، خدمات حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی خود را به یک ارائه‌دهنده خدمات لجستیک خارجی برون‌سپاری می‌کند، به‌کار می‌رود.
با این وجود، ماهیت این راه‌حل محدود است، زیرا تحت کنترل و مدیریت سازمان متقاضی قرار دارد. در حالت کلی، در این مدل، یک ارائه‌دهنده خدمات لجستیک، دارایی‌های خود را دارد و آنها را مدیریت می‌کند. یک مثال خوب زمانی است که یک اپراتور، سرویسی را در اختیار یک سازمان قرار می‌دهد. یک اپراتور لجستیک طرف دوم، حاملی است که خدمات حمل‌ونقل را، بدون ارائه راه‌حل‌های یکپارچه لجستیک، در اختیار مشتری قرار می‌دهد.
شرکت‌های حمل‌ونقلی که ناوگان خود را دارند، اغلب در یک حوزه خاص مانند دریایی یا ریلی فعال هستند. برخی حامل‌های هوایی یا زمینی مانند فدکس را می‌توان از ارائه‌دهندگان حقیقی چنین خدماتی دانست.
در برخی موارد انتظار می‌رود یک ارائه‌دهنده خدمات لجستیک طرف دوم، که برای کنترل و مدیریت عملیات حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی انتخاب می‌شود، فراتر از برون‌سپاری این خدمات عمل کند.
بنابراین، مدل دیگری از ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک خارجی به‌وجود می‌آیند که به آن 3PL یا لجستیک طرف سوم می‌گویند؛مدلی که در آن یک یا چند عملیات لجستیک، به یک سازمان خارجی برون‌سپاری می‌شود.
یک اپراتور 3PL (سازمانی که با منابع خود می‌تواند وظایف محول شده توسط شرکت‌های دیگر را در هر سطحی از زنجیره لجستیک انجام دهد) گستره وسیع‌تری از خدمات مانند حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی ، بسته‌بندی، جمع‌آوری سفارش و ... را می‌تواند ارائه دهد که تعداد، نوع اقدامات و حوزه تحت پوشش آنها محدودیتی ندارد.
از عملکردهای رایج اپراتورهای لجستیک طرف سوم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حمل‌ونقل و ذخیره بسته‌ها
- مدیریت انبارداری و توزیع
- گستره‌ای از خدمات ارزش افزوده مانند سرویس‌های مرتبط با رهگیری بسته، مدیریت سهم، مدیریت تراکنش‌های مشتریان و ...
نقش اپراتور در این حوزه‌ها، اطمینان از انتخاب بهترین روش حمل‌ونقل و نظارت بر کار است، اما به‌عنوان دپارتمان لجستیک خود مشتری محسوب می‌شوند که مسئولیت طراحی زنجیره تامین را برعهده دارند. مدل 3PL معمولا در سازمان‌های متوسطی پیاده‌سازی می‌شود که بر لجستیک، به‌عنوان حوزه اصلی فعالیت‌های خود، متمرکز نیستند؛ زیرا هزینه‌های لجستیک برای آنها بالا است و به‌کارگیری یک شرکت سوم برای انجام این فرایندها مقرون به‌صرفه است.
مزایای لجستیک طرف سوم:
لجستیک طرف سوم، ارائه‌دهنده استراتژی‌های نوآورانه برای تحول زنجیره تامین یک سازمان به یک مدل مقرون به‌صرفه و پاسخگو است. از مزایای شرکت‌های لجستیک طرف سوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: امکان تمرکز بر فعالیت‌های سازمان بدون نیاز به توجه خاص به فعالیت‌هایی که برون‌سپاری شده‌اند، هزینه مدیریت پایین‌تر و بهبود قیمت رقابتی، آزادسازی منابع (عدم نیاز به سرمایه‌گذاری در حوزه لجستیک)، ارائه خدمات با کیفیت بالاتر با درنظر گرفتن مقیاس و تجربه این شرکت‌ها.
در کنار مزیت‌ها، این مدل معایبی نیز دارد که بزرگترین آن را می‌توان نبود بینش و کنترل مستقیم دانست. درواقع 3PL یک ارائه‌دهنده سرویس برون‌سپاری شده است؛ بدین معنا که برخی از فعالیت‌ها خارج از نظارت سازمان انجام می‌شوند. اطمینان از کنترل کیفیت و خدمات مشتریان، نیازمند تلاش زیادی است. اگر یک ارائه‌دهنده خدمت 3PL نتواند انتظارات مشتریان را برطرف کند، مشتریان سازمان اصلی را سرزنش خواهند کرد، نه سازمان 3PL را. موضوع بعدی، سطح وابستگی است که یک سازمان 3pl می‌تواند ایجاد کند. زمانی که یک سازمان بخش بزرگی از کسب‌وکار خود را برون‌سپاری می‌کند، اگر قیمت‌گذاری یا سطح خدمات ارائه شده انتظارات مشتریان را برآورده نکند، تغییر ارائه‌دهنده خدمت و یا درون‌سپاری خدمات می‌تواند بسیار دشوار باشد. سازمان‌هایی که از یک یا چندین ارائه‌دهنده خدمات لجستیک خارجی استفاده می‌کنند، معمولا قراردادهای بلندمدت دارند. بنابراین، مدل 3pl، سازمان‌ها را در یک سیستم یکپارچه می‌کند که اپراتورهای لجستیک مانند DSV و سازمان‌های حمل‌ونقل مانند DHL را دربرمی‌گیرد.
3PL در خرده فروشی و تجارت الکترونیک
یک ارائه‌دهنده خدمات لجستیک طرف سوم، می‌تواند استراتژی مناسبی را برای بهبود نظم زنجیره تامین ارائه کند تا عملکرد یک فروشگاه از لحاظ زمان تحویل و دقت انبارداری، دارای مزیت رقابتی باشد. لجستیک طرف سوم هزینه و ریسک انبارداری را برای کسب‌وکارها کاهش می‌دهد. همچنین می‌تواند با ارائه خدمات تحویل در همان روز، خیال خرده‌فروش‌ها را از تحویل به‌موقع بسته‌ها به مشتریان، راحت کند.
متودولوژی 3PL به‌تدریج به 4PL (لجستیک طرف چهارم) تبدیل شد؛ مدلی که در دهه 90 پدیدار شد.
مدل‌های 4PL، با یکپارچگی بالاتر شناخته می‌شوند. سازمان مشتری تنها مشخص می‌کند چه چیزی ذخیره شود، به کجا منتقل شود و اپراتور مسئول طراحی و مدیریت کل این فرایندهاست. درواقع در یک مدل 4PL، یک سازمان مدیریت فعالیت‌های لجستیک خود و اجرای آنها را در طول زنجیره تامین برون‌سپاری می‌کند. یک ارائه‌دهنده خدمات 4PL، معمولا بینش‌های استراتژیک و مدیریتی‌تری را در طول زنجیره تامین یک سازمان فراهم می‌کند. یک تولیدکننده از 4PL برای برون‌سپاری کل عملیات لجستیک خود استفاده خواهد کرد.
در حال حاضر، در بازار ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک، می‌توان رشد قابل توجهی را در ارائه‌دهندگان خدمات 4PL مشاهده کرد که یکپارچه‌کنندگان زنجیره تامین هستند. در حال حاضر، 4PL در برون‌سپاری خدمات لجستیک به‌کار می‌رود و سازمان‌ها معمولا زمانی از این نوع همکاری استفاده می‌کنند که دپارتمان TSL خود را ندارند. در این مدل، عملیات کاملا شخصی‌سازی شده‌اند؛ زیرا بر مبنای نیازمندی‌های یک سازمان خاص طراحی می‌شوند. موجودیت‌هایی که زنجیره تامین خود را مدیریت می‌کنند نیز صلاحیت خود را به شرکت‌های 4PL واگذار می‌کنند تا اجزای زنجیره تامینشان را یکپارچه کنند (چنین پدیده‌ای در صنعت خودرو قابل مشاهده است).
برای مثال این مدل را می‌توان زمانی مشاهده کرد که یک تولیدکننده یا صادرکننده کالا، عملیات حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی و حتی مدیریت این واحدها را برون‌سپاری می‌کند. سرویس‌های 4PL نظارت بر فرایندهای لجستیک و هماهنگی فعالیت‌های زنجیره تامین (از تامین‌کنندگان مواد خام تا خریدار نهایی) را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد؛ برخلاف 3PL که بر بخش خاصی از زنجیره تامین متمرکز است.
یک اپراتور 4PL حتی ممکن است انبار یا ناوگان شخصی نداشته باشد؛ هماهنگی فرایندها با استفاده از منابع سایر ارائه‌دهندگان خدمات کافی است! هیچ گروهی از ارائه‌دهندگان خدمات 4PL، همگن نیستند. آنها شامل اپراتورهایی هستند که زیرساخت لجستیک خود را ندارند و بر یکپارچه‌سازی اطلاعات و برون‌سپاری خدمات دیگر متمرکزاند. امروزه مدل‌های 3pl و 4PL رایج‌ترین مدل‌ها هستند که UPS و DHL را می‌توان اپراتورهای لجستیک جهانی دانست.
مزایای لجستیک طرف چهارم:
انتخاب میان لجستیک طرف سوم و چهارم، تصمیم‌گیری دشواری است که به پیچیدگی زنجیره تامین و اهداف استراتژیک سازمان بستگی دارد. یک مدل 3PL برای سازمانی که دارای استراتژی زنجیره تامین ثابت و با کارایی بالا است و به اجرای برنامه خود به حمایت نیاز دارد، مناسب است. کار با لجستیک طرف سوم نیازمند سطح بالایی از مدیریت داخلی و بینش است تا از انطباق علملکرد با استانداردها اطمینان حاصل شود. با این حال، بسیاری از تصمیمات روزانه از دست سازمان‌ها خارج هستند و کاملا به ارائه‌دهندگان سرویس انتخاب شده بستگی دارند. یک لجستیک طرف سوم که بر دارایی‌های خود تکیه دارد، به‌دنبال اطمینان از این موضوع است که با کمترین هزینه، بیشترین استفاده را از اموال خود ببرد و در عین حال، خدمات بهتری نسبت به رقبایش ارائه دهد. برای یک سازمان کوچک، 3PL می‌تواند از لحاظ اقتصادی، خدمات مقرون به‌صرفه‌ای را ارائه دهد.
لجستیک طرف چهارم، به‌دنبال تامین‌کنندگان سودمند است و بر یافتن بهترین ترکیب از خدمت و ارزش تمرکز دارد. به‌طور معمول، 4PL دارای خدمات فناورانه‌ی یکپارچه‌ای است که سطح بالایی از شفافیت را برای تحلیل‌های تکنیکال و استراتژیک در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد. البته که هنوز هم برای مدیریت عملکرد 4PL به منابع داخلی نیاز است و این مدیریت باید در سطح بالاتری نسبت به 3PL باشد.
تفاوت میان لجستیک طرف سوم و طرف چهارم چیست؟
به‌طور معمول، لجستیک طرف چهارم، سیستم حمل‌ونقل و انبارداری شخصی ندارد و در عوض، به ایجاد هماهنگی میان آنها می‌پردازد. درواقع یک 4PL می‌تواند فعالیت‌های چند 3PL را که جنبه‌های مختلف یک زنجیره تامین را کنترل می‌کنند، هماهنگ کند. عملکرد یک لجستیک طرف چهارم، در سطح یکپارچه و بهینه‌سازی است، درحالی که 3PL بر عملیات روزانه متمرکز است.
برخلاف ماهیت تراکنشی یک 3PL، مزیت اصلی برون‌سپاری خدمات به یک 4PL، برقراری یک ارتباط استراتژیک با تمرکز بر ارائه خدمات با بالاترین سطح، برای رسیدن به بیشترین ارزش است. لجستیک طرف چهارم، یک نقطه تماس واحد برای زنجیره تامین سازمان ایجاد می‌کند اما با 3PL، هنوز جنبه‌هایی برای مدیریت توسط سازمان باقی می‌ماند. درواقع 4PL مسئولیت مدیریت فرایندهای زنجیره تامین را برای یک سازمان به‌عهده می‌گیرد و به‌عنوان واسطه‌ای میان 3PLها، حامل‌ها، انباردارها و سایر مشارکت‌کنندگان در زنجیره تامین یک سازمان عمل می‌کند.
استفاده از یک ارائه‌دهنده خدمات 4PL، به‌سبب بهره‌گیری از فناوری برای ایجاد شفافیت بیشتر و ایجاد یک انضباط عملیاتی میان شرکا و تامین‌کننده‌های مختلف، فعالیت‌های لجستیک یک سازمان را بسیار ساده می‌کند. سازمان می‌تواند روی وظایف اصلی خود تمرکز کند و مدیریت زنجیره تامینش را به ارائه‌دهنده خدمات 4PL واگذار کند تا حداکثر ارزش را ایجاد کند.
از آنجا که امروزه شرکت‌ها مدل‌های زنجیره تامین خود را به‌سمت توزیع غیرمتمرکز سوق می‌دهند، یک لجستیک طرف چهارم می‌تواند وارد عمل شود و پیچیدگی ایجاد شده را مدیریت کند. در حالت خاص، خرده‌فروش‌ها برای پشتیبانی از خدمات تجارت الکترونیک، در حال حرکت به‌سمت مدل‌های چابک‌تر هستند. یک ارائه‌دهنده خدمات 4PL، می‌تواند منابع مختلف را در کنار یکدیگر مدیریت کند تا برای یک کسب‌وکار مزیت رقابتی ایجاد کند.
لجستیک طرف چهارم در خرده فروشی
بزرگترین شرکت‌های تجارت الکترونیک مانند آمازون، با ارائه‌دهندگان 4PL خود به مدیریت زنجیره تامینشان می‌پردازند. سازمان‌های بسیار کمی هستند که از چنین قابلیتی برخوردارند و به این ترتیب، بسیاری از کسب‌وکارها برای مدیریت استراتژیک زنجیره تامین خود، به 4PLها روی می‌آورند.
در طول سال‌ها، خرده‌فروشان بسیاری از لجستیک طرف سوم برای حمل‌ونقل، انبارداری و سفارش‌گردانی استفاده کرده‌اند و با ظهور تجارت الکترونیک، خرده‌فروش‌ها بیشتر به قابلیت‌های این سیستم‌ها وابسته شدند. هرچه لجستیک در تجارت الکترونیک بلوغ بیشتری پیدا کرد، نیاز به ایجاد شفافیت و هماهنگی بین کانال‌های مختلف برای خدمت‌رسانی هرچه بیشتر به مشتریان افزایش یافت.
لجستیک طرف چهارم، بینشی استراتژیک برای ایجاد شبکه‌ای جدید از زنجیره‌تامین را فراهم می‌کند که جریان محصولات در تمام پلتفرم‌ها را به‌صورت کارآمد، مدیریت می‌کند. ارائه نمایی واحد از موجودی کالا، به خرده‌فروشان این امکان را می‌دهد که موجودی مورد نیاز را تامین کرده و بدون درنظر گرفتن وضعیت یا محل انبار، نیاز مشتری را برطرف سازند.
لجستیک طرف پنج (5PL)، مدل نسبتا جدیدی است که روش‌های ثابت شده قبل مانند 3PL و 4PL را ترکیب کرده و تمام عملکرد زنجیره تامین را با استفاده از فناوری اطلاعات، کنترل می‌کند.
یک اپراتور 5PL، یک ارائه‌دهنده خدمات لجستیک است که به برنامه‌ریزی، سازماندهی و پیاده‌سازی راه‌حل‌های لجستیکی می‌پردازد. لجستیک طرف پنجم، می‌تواند تقاضاهای مختلف را با یکدیگر ادغام کند. همچنین با سایر ارائه‌دهندگان خدمات مانند حامل‌ها، هواپیمایی و... درمورد نرخ‌ها به مذاکره می‌پردازد. سازمان‌هایی که مدیریت عملکرد لجستیک خود را به شرکت‌های دیگر برون‌سپاری می‌کنند، مثال خوبی از چنین راه‌حل‌هایی هستند. مفهوم لجستیک طرف پنجم، با رشد تجارت الکترونیک آشکار شد. علاوه بر یکپارچه‌سازی، مدیریت و کنترل زنجیره تامین، سازمان‌های 5PL خدماتی مانند مرکز تماس یا پرداخت‌های آنلاین را نیز ارائه می‌دهند.
ارائه‌دهندگان خدمات 5PL برای سازمان‌ها یا تاجرانی است که به‌دنبال تغییر از زنجیره تامین به‌سمت شبکه تامین هستند. یک ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک طرف پنجم، نیازمندی‌های مدل 3PL و سایرین را با تعرفه‌های مطلوب، از شرکت‌های حمل‌ونقل و هواپیمایی جمع‌آوری می‌کند.
لجستیک طرف 6، 7، 8، 9 و 10 چه هستند؟
اگر از مدل‌های ناگزیر ارائه دهندگان خدمات لجستیک فراتر رویم، به نیازمندی‌های قرن 21 می‌رسیم. این مجموعه از ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک، در سایه هوش مصنوعی ایجاد می‌شوند. از آنجا که هوش مصنوعی هنوز استاندارد نشده است، بینش کافی نسبت به عملکرد این مدل‌ها وجود ندارد.
گفته می‌شود که لجستیک طرف 6 ام، بر محور استفاده از هوش مصنوعی برای تجمیع و تحلیل داده‌های ارائه شده در حجم بالا برای پیشرفت قوی در مدیریت زنجیره تامین فعالیت می‌کند؛ برای مثال، هوش مصنوعی الگوی سفارش‌ها را بررسی می‌کند.
از طرف دیگر، لجستیک طرف 7، ویژه ارائه‌دهندگان خدمات 4PLای است که مالکیت منابع 3PL را در اختیار دارند. برخلاف مدل‌های خدماتی 4PL، ارائه دهندگان خدمات لجستیک طرف 7، دارایی مورد نیاز برای انجام خدمات 3PL را در کنار مدیریت زنجیره تامین، فراهم می‌کند.
مدل‌های دیگر از لجستیک سطح 8 تا 10، به تدریج با رشد هوش مصنوعی، پدیدار خواهند شد و گفته می‌شود لجستیک سطح 10، مدلی است که در آن، زنجیره تامین کاملا از وضعیت خود آگاه بوده و از طریق هوش مصنوعی، خود را پیش می‌برد. اگرچه این موارد از جامعیت کمی برخوردار هستند، اما با توجه به رشد فناوری، آنقدر عجیب نیستند که بتوان آنها را غیرقابل قبول دانست. اما امروز، بهتر است تا بر نیازمندی‌های مدل‌های 5PL در ارائه دهندگان خدمات لجستیک تمرکز کرد.
نتیجه گیری
امروز لجستیک در همه کسب‌وکارها حاضر است و ارتباط با آن ضروری! هر محصولی پیرامون ما تولید و فروخته شده است و این مدل‌های مختلف ارائه‌دهندگان خدمات است که تحویل کالاها را به پایان می‌رساند. یک فروشنده باید ارائه‌دهنده خدمات لجستیک خود را بشناسد و بسته به نیاز خود، بهترین گزینه را انتخاب کند.