وقتی صحبت از کارگو و فریت و فرق این دو اصطلاح رایج در صنعت لجستیک، با یکدیگر، به میان می‌آید، برای بسیاری از مشتریان، همه‌چیز گیج‌کننده به‌نظر می‌رسد. به‌همین‌دلیل، قصد داریم در این مقاله به تفاوت‌ها و شباهت‌های کارگو و فریت بار به شکل دقیق‌تری بپردازیم.
این دو اصطلاح در عین‌حال که در بسیاری از موارد به جای یکدیگر، به‌منظور اشاره به حمل‌و‌نقل کالا به‌کار می‌روند، اما تفاوت‌های ظریفی نیز با هم دارند. اگر موضوعاتی که این اصطلاحات، به آنها مرتبط هستند را بهتر بشناسیم، می‌تواند به ما کمک کند تا بدون سردرگمی با متخصصان این حوزه ارتباط برقرار کرده و نیازهای خود را به‌درستی بیان کنیم.
در این مقاله سعی می‌کنیم هر دو اصطلاح را چه از نظر سنتی و چه در تعریف مدرن آن و در سطح جهانی و همچنین مفهومی که در ایران جا افتاده است، بررسی کنیم.
فریت بار چیست؟
در بیشتر موارد، در نگاه عامیانه و همچنین سنتی، به کالاهای حملشده توسط قطار و کامیون، فریت گفته میشود. این دقیقا همان دلیلی است که در صنعت لجستیک برای کامیون‌های باری و قطارهای باری، از اصطلاح فریت به‌جای کارگو استفاده میشود.
اما این‌ها تعاریفی نیستند که قطعی باشند. مثلا یک کالا را می‌توان از طریق روشی که اصطلاحا به آن فریت هوایی گفته میشود، نیز حمل کرد. برای مثال اضافه‌بار مسافران شرکت‌های هواپیمایی.
اما اگر بخواهیم به شکل عمیق‌تری به موضوع نگاه کنیم، فریت، برخلاف کارگو، به مسائل مربوط به پرداخت‌های مالی، در زمانی که کالای مشخصی قرار است حمل شود نیز گفته میشود. درنتیجه می‌توان از اصطلاح هزینه فریت برای نشان‌‌دادن مبلغ حمل‌و‌نقل یک کالا استفاده کرد.
فریت همچنین می‌تواند به محموله یا محصول حملشده با کامیون، قطار، هواپیما و کشتی هم اشاره داشته باشد. نکته مهم این است که اصطلاح فریت فقط به کالاهای تجاری گفته میشود، به‌همین‌دلیل هم نمی‌توان ارسال‌های پستی را فریت نامید.
درواقع همین موضوع که فریت مربوط به کالاهای تجاری است، از تفاوت‌های اساسی فریت و کارگو به‌حساب می‌آید (این درحالی است که در صنعت حمل‌و‌نقل ایران، کالاهای تجاری تحت‌عنوان کارگو شناخته میشود و از اصطلاح فریت نیز به‌عنوان اضافه‌بار مسافری در هنگام سفر با هواپیما یاد میشود).
حال نکته این است که اگر کالا تجاری نباشد، می‌توان فریت را به‌جای کارگو استفاده کرد، به‌شرطی که در این حالت، فریت، هم به کالای در حال حمل‌و‌نقل اشاره کند و هم به هزینه‌ای که برای حمل‌و‌نقل آن پرداخت میشود.
کارگو چیست؟
معمولا اصطلاح کارگو برای کالاهایی که با کشتی یا هواپیما حمل می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرد (به‌یاد داشته باشید که اصطلاح فریت مربوط به کالاهای تجاری یا موارد مالی حمل‌و‌نقل یک کالا، یا در نگاه عامیانه، مربوط به حمل‌و‌نقل زمینی بود)، به‌همین‌دلیل هم به‌جای اصطلاحاتی چون هواپیمای فریت و کشتی فریت از هواپیمای کارگو و کشتی کارگو استفاده میشود.
همچنین کارگو به هر دو جنبه شخصی و تجاری کالاها و حتی برخلاف فریت به پست هم اشاره می‌کند؛ اما باید توجه داشت که کارگو اصطلاحی است که مشخصا برای خود کالا استفاده میشود و هیچ ارتباطی با موارد مالی و هزینه‌ای که به‌منظور حمل‌و‌نقل کالاها پرداخت میشود، ندارد.
بنابراین به‌سادگی می‌توان هر کالایی که حمل‌و‌نقل میشود را کارگو نامید. حالا چه این محموله، کانتینرها باشند یا پالت‌ها و یا هر نوع کالای دیگر که ما فقط به برخی از نمونه‌ها اشاره کردیم. پس هر کالایی که به منظور مصرف، حمل‌و‌نقل میشود را کارگو می‌نامند.
فرق کارگو و فریت دقیقا چیست؟
می‌دانیم که ممکن است هنوز هم برایتان گیج کننده باشد؛ اما نگران نباشید، دلیل این موضوع در اشتراک‌هایی است که این دو اصطلاح با یکدیگر دارند.
اگر گذشته را درنظر بگیریم و به‌طور سنتی به مسئله بپردازیم، تفاوت بین وسیله یا روش حمل‌و‌نقل در هنگام ارسال بار موضوع مورد بحث ما خواهد بود. در جدول زیر به تفاوت فریت و کارگو از نظر سنتی پرداخته‌ایم:
| نوع انتقال |
کارگو |
فریت |
کامیون
|
ندارد
|
دارد
|
قطار
|
ندارد
|
دارد
|
هواپیما
|
دارد
|
ندارد
|
کشتی
|
دارد
|
ندارد
|
حالا، برای ساده‌ترشدن موضوع، باید بگوییم، به‌طور سنتی "فریت" به کالاهای حملشده از راههای زمینی به کمک کامیون و قطار اشاره می‌کند، درحالی‌که کارگو کالاهایی است که از راههای هوایی و دریایی و با هواپیما و کشتی حمل میشود.
بااین‌حال چه بخواهیم از نگاه سنتی و چه از نظر تعریف معاصر به این تفاوت بپردازیم، چند چیز مشترک باقی می‌ماند:
- هر دو واژه با صنعت حمل‌و‌نقل کالاها مرتبط هستند.
- با آن‌که کارگو، فقط مربوط به کالاهای تجاری نیست ولی در اشتراک با فریت، هر دو مفهوم به کالاهای تجاری اشاره دارند (البته در ایران کمی مفاهیم متفاوت است؛ نگران نباشید! به آن هم خواهیم پرداخت).
ذکر دوباره این نکته اهمیت دارد که پست از استثنائات جالب در این تفاوت است. یعنی بسته‌ها و مرسولات پستی، نامه‌ها و پاکات، تحت‌عنوان کارگو شناخته می‌شوند و فریت برای اشاره به این موارد استفاده نمی‌شود و تفاوتی نمی‌کند که جابه‌جایی آنها با کامیون و قطار برای ارسال زمینی و ریلی انجام شود، یا با هواپیما و کشتی برای ارسال هوایی و دریایی.
تفاوت‌های معاصر بین کارگو و فریت
فعالان و ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک و حمل‌و‌نقل، کارگو را به‌عنوان کالاهای واقعی که حمل‌و‌نقل می‌شوند، درنظر می‌گیرند و موضوع ارزش پولی و مالی را از کارگو جدا می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، محتویاتی که در کانتینرها، کامیون‌ها و هواپیماها وجود دارد، دقیقا همان کارگو است.
شاید کمی سردرگم شده باشید؛ ولی به‌طور مشخص کارشناسان این حوزه، فریت را به‌عنوان اصطلاحی درنظر می‌گیرند که به جنبه مالی و قابل پرداخت حمل‌و‌نقل محصولات می‌پردازد و اشاره‌ای به خود آن کالا ندارد. درواقع تمرکز بر پرداخت برای حمل کالا است که شامل هزینه و ارزش دقیق و واقعی انتقال کالاها از یک مکان به مکانی دیگر میشود.
صنعت لجستیک به‌طورمداوم درحال تغییر است و مرزهایی که به‌عنوان تفاوت بین کارگو و فریت در نظر گرفته‌ایم، رفته‌رفته درحال محوشدن هستند و این دو اصطلاح به‌جای همدیگر استفاده می‌شوند.
اما یک تفاوت را همیشه در نظر بگیرید! شما می‌توانید در این حوزه به‌جای اصطلاح فریت، از کارگو استفاده کنید، مگر اینکه بخواهید هم به خود محموله اشاره کنید و هم به موضوع پرداخت هزینه حمل‌و‌نقل که در این حالت اصطلاح فریت مورد‌استفاده قرار خواهد گرفت.
گفتنی است که در بیشتر موارد، متخصصان لجستیک و حمل و نقل بین‌المللی، همچنان به همان تعاریف سنتی که اشاره شد، پایبند هستند. این یعنی آنها اصطلاح فریت بار را برای حمل‌و‌نقل زمینی و با قطار و کامیون درنظر می‌گیرند و کارگو را برای حمل‌و‌نقل هوایی و دریایی با هواپیما و کشتی.
از خدمات فریت بار استفاده کنیم یا از کارگو؟
طبق توضیحاتی که ارائه شد شاید سوالاتی مانند اینکه از فریت بار استفاده کنیم یا کارگو؟ و یا اینکه مزایا و معایب هر کدام چیست؟ خیلی دقیق نباشد! اما به نکاتی کلی دررابطه با خدمات ارائه‌شده در صنعت لجستیک خواهیم پرداخت، تا بتوانید تصمیم بهتر و درست‌تری برای انتخاب بهترین نوع ارسال بگیرید.
نرخ و قیمت
حمل‌و‌نقل کالا از طریق خطوط هوایی از هر روش دیگری گران‌تر است و اگر زمان، مسئله مهمی برای شما نیست و نمی‌خواهید بودجه زیادی صرف انتقال محموله خود کنید، بهتر است از روش‌های دیگر استفاده کنید. به‌طور متوسط هزینه فریت هوایی تا 5 برابر بیشتر از فریت زمینی و تا 16 برابر بیشتر از فریت دریایی است.
تفاوت فریت و کارگو از لحاظ زمان
وقتی زمان برای شما اهمیت دارد، مشخص است که باید از سرویس فریت هوایی استفاده کنید. این یکی از سریع‌ترین روش‌های حمل بار در سرتاسر جهان است. در این روش باتوجه‌به فاصله بین مبدا و مقصد، ممکن است بین 24 تا 72 ساعت بعد از ارسال، محموله شما به مقصد برسد.
اگر زمان در رسیدن محموله یا همان کارگوی شما (قبل‌تر اشاره کردیم که در تعریف امروزی، کارگو به خود کالا اشاره دارد و نه هزینه‌های انتقال) برایتان اهمیت زیادی ندارد، می‌توانید از فریت دریایی که راه‌حل مقرون‌به‌صرفه‌تری است استفاده کنید.
این روش برای حمل کارگو یا همان محموله، در مسیرهای بین‌قاره‌ای بسیار رایج است؛ هرچند کندترین و زمان‌برترین روش به‌حساب می‌آید. برای مثال یک کشتی که قرار است از سواحل شرقی آمریکا به اروپا برود، بعد از 2 هفته به مقصد می‌رسد، درحالی‌که این زمان برای مسیرهای طولانی‌تر تا 2 ماه هم افزایش پیدا می‌کند.
اندازه و وزن
ارسال کالا و بار با وزن‌های مختلف، قابل انجام است؛ ولی شرکت‌های فعال در این حوزه، خدمات متفاوتی ارائه می‌دهند که باید قبل از ارسال از شرایط آنها اطلاع پیدا کنید.
تفاوت فریت و کارگو در ایران
در ایران کارگو را به‌عنوان روشی برای حمل‌و‌نقل هوایی یا دریایی به‌منظور ارسال بارهای تجاری و همچنین سنگین، می‌شناسند.
اما، زمانی از اصطلاح فریت، استفاده میشود که یک مسافر، قصد ارسال بار بیشتر از حد مجاز را دارد و نمی‌خواهد برای اضافه‌وزن بار خود جریمه‌ای پرداخت کند؛ که در این حالت با مبلغی کمتر از جریمه درنظرگرفته‌شده، بار خود را از طریق فرودگاه برای ارسال ثبت می‌کند. از طرفی اگر قصد مهاجرت و ارسال اسباب و اثاثیه و لوازم منزل خود را داشته باشید، استفاده از اصطلاح فریت بار برای اشاره به این خدمت، رایج است.
کلام آخر
به‌طور خلاصه، فریت بار در تعریف سنتی، به کالاهای حملشده از راه زمینی با کامیون و قطار اشاره دارد و این تعریفی است که کارشناسان لجستیک همچنان به آن پایبند هستند و از طرف دیگر، امروزه اصطلاح فریت، به جنبه‌های مالی حمل‌و‌نقل یک کالا می‌پردازد. همچنین تنها درصورتی می‌توان برای اشاره به یک کالا از اصطلاح فریت بار استفاده کرد که مسائل مالی و پرداخت‌هایی که به‌منظور حمل‌و‌نقل باید انجام شود نیز مدنظر قرار داده شود.
از سوی دیگر، کارگو به کالاهای حملشده از راه دریایی و هوایی اشاره می‌کند. گفتنی است ارسال‌های پستی نیز به‌عنوان کارگو شناخته می‌شوند، ولی فریت هیچ ارتباطی با مرسولات پستی نداشته و از طرفی کارگو هم هیچ ارتباطی با مسائل مالی حمل‌و‌نقل ندارد.
درنهایت، شناخت این تفاوت‌ها برای متخصصان این حوزه می‌تواند باعث جلوگیری از سردرگمی در هنگام بحث در مورد کارگو و فریت شود؛ ولی در بیشتر موارد شما به‌عنوان یک مشتری نیاز نیست خودتان را درگیر اصطلاحات کنید؛ اما اگر از تفاوت‌ها آگاهی داشته باشید، این موضوع هنگام استفاده از خدمات حمل‌و‌نقل بین‌المللی، برای شما گیج‌کننده نخواهد بود.
سوالات متداول
آیا در ایران خدمات کارگو و فریت بار ارائه میشود؟
بله، این خدمات در ایران قابل ارائه است؛ اما محدودیتهایی هم وجود دارد که باید قبل از ارسال، با شرکت ارائهدهنده خدمات فریت و کارگو ارتباط برقرار کرده و از شرایط، اطلاع پیدا کنید.
آیا امکان ارسال بار از ایران به آمریکا، استرالیا و اروپا از راه های دریایی و زمینی و هوایی وجود دارد؟
بهدلیل وجود برخی محدودیتها، شاید بتوان گفت آسانترین و بهترین راه ارسال، برای بارهای سبکتر به سایر کشورها از جمله کشورهای اروپایی مانند آلمان و هلند و ... و کشورهای آمریکایی مانند ایالات متحده و کانادا و ... و استرالیا، استفاده از خدمات ارسال هوایی است. اما امکان استفاده از خدمات ارسال بار از راههای زمینی (این مورد برای مقصدهای استرالیا و آمریکا و کانادا امکانپذیر نیست) و دریایی نیز وجود دارد.
از فریت بار استفاده کنیم یا از کارگو؟ کدام بهتر است؟
همانطورکه پیشتر اشاره کردیم، با توجه به شرایط و نوع بار (بار سبک، سنگین، تجاری، شخصی، بسته پستی یا مدارک و اسناد) و درنظرگرفتن نیازهایتان و پس از برقراری ارتباط با مشاوران، پاسخ صحیح این سوال را دریافت خواهید کرد.
منبع:
https://www.eurosender.com/blog/en/differences-freight-vs-cargo