تجارت الکترونیک چیست؟ انواع آن، مزایا و چالش‌ها و نحوه کار آن

تجارت الکترونیک چیست؟ مزایا و معایب آن کدام‌اند؟ چگونه کار می‌کند؟ چگونه یک کسب‌وکار آنلاین راه‌اندازی کنیم؟ آیا سرمایه‌گذاری در E-Commerce ارزشمند است؟ در این مقاله به پاسخ به این پرسش‌ها و مسائل بیشتر دیگری خواهیم پرداخت.

تجارت الکترونیک به‌معنای خرید و فروش کالاها و خدمات و یا انتقال وجوه و داده‌ها از طریق یک شبکه الکترونیکی و در درجه اول اینترنت است.‌

در دو دهه گذشته، پلتفرم‌های تجارت الکترونیک مانند آمازون و‌ eBay‌ باعث شدند تا فروش آنلاین رشد قابل‌توجهی داشته باشد.

طبق آمار اداره سرشماری ایالات متحده، در سال 2011، 5 درصد از کل خرده‌فروشی‌ها از طریق تجارت الکترونیک انجام شده است.

همچنین در سه ماهه دوم سال 2020 و پس از شروع همه‌گیری کووید 19، تجارت الکترونیک 16.5 درصد از بازار خرده‌فروشی‌ها را به خود اختصاص داد و جالب است بدانید که بعد از این زمان، بازگشایی فروشگاه‌های فیزیکی، تا حدود 15 درصد با شکست روبه‌رو شد.

طبق آمار statista فروش خالص آمازون در سال 2023، نزدیک به 575 میلیارد دلار بوده است.

رشد تجارت الکترونیک ایالات متحده در سه ماهه سوم سال 2022، بیش از 265 میلیارد دلار بود. همچنین فروش خرده‌فروشی تجارت الکترونیک با رشد 3 درصدی از سه ماهه دوم سال 2022 روبه‌رو بود.

در سال 2022، آمازون بزرگترین فروش در تعطیلات آخر هفته خود را تجربه کرد. در فاصله میان دو روز شکرگزاری و دوشنبه سایبری، خریداران در سراسر جهان بیش از یک میلیارد دلار برای خرید از ایالات متحده هزینه کردند و این موضوع منجربه سود کسب‌وکارهای کوچکی که آمازون را به عنوان راه‌حل تجارت الکترونیک خود انتخاب کرده بودند، شد.

به‌‌طورکلی معاملات تجارت الکترونیک به دسته‌بندی زیر تقسیم می‌شوند:

• B2B
• B2C
• D2C
• C2C
• G2B
• G2C
• C2B
• B2G
• C2G

در این مقاله به تعریف و چیستی هر کدام خواهیم پرداخت.

تاریخچه تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک در دهه 1960 و درست زمانی که مشاغل شروع به استفاده از‌ تبادل الکترونیکی داده‌ها‌(EDI(Electronic Data Interchange))، برای به اشتراک گذاشتن اسناد تجاری با سایر شرکت‌ها کردند، آغاز شد.

در سال 1979، موسسه استاندارد ملی آمریکا،‌ ASC X12‌ را به عنوان یک استاندارد جهانی برای کسب‌وکارها برای به اشتراک‌گذاری اسناد از طریق شبکه‌های الکترونیکی توسعه داد.

در دهه 1980 تعداد کاربرانی که اسناد الکترونیکی را با یکدیگر به اشتراک می‌گذاشتند افزایش پیدا کرد و در ادامه با ظهور eBay و Amazon در دهه 1990، صنعت تجارت الکترونیک متحول شد.

از آن زمان مصرف‌کنندگان توانستند بسیاری از اقلام را به صورت آنلاین خریداری کنند و حتی بسیاری از فروشندگان سنتی تلاش کردند تا محصولات خود را به‌صورت آنلاین به فروش برسانند.

تجارت الکترونیک در سال 2020 با همه‌گیر شدن ویروس کرونا رشد چشم‌گیری داشت.

همه‌گیری COVID-19 باعث افزایش قابل توجهی در معاملات تجارت الکترونیک شد. با اعمال قرنطینه و خانه‌نشینی خریداران برای مدت طولانی در خانه‌های خود، تجارت الکترونیک به رکورد 4/16 درصد از کل فروش ایالات متحده رسید.‌

Insider Intelligence ‌تخمین زده است که فروش تجارت الکترونیک در سراسر جهان، 8/20 درصد از خرده‌فروشی جهانی در سال 2023 را تشکیل می‌دهد و پیش‌بینی می‌کند که این میزان در سال 2024 به حدود 22 درصد از کل فروش افزایش یابد.

تجارت الکترونیک چگونه کار می‌کند؟

همانطور که از نامش پیداست، تجارت الکترونیک بر اساس اینترنت کار می‌کند. به‌این‌صورت‌که مشتریان از دستگاه‌های مختلف (موبایل، کامپیوتر و ...) برای دسترسی به فروشگاه‌های آنلاین استفاده می‌کنند و می‌توانند محصولات و خدماتی را که توسط فروشگاه‌ها ارائه می‌شود را مشاهده کرده و درصورت تمایل سفارش دهند.

1. هر مشتری بعد از ثبت سفارش، از طریق مرورگر وب خود با سرور میزبان وب‌سایت ارتباط برقرار می‌کند.
2. سپس داده‌ها به پایگاه‌های داده‌ای که سطوح موجودی را مدیریت می‌کنند، ارسال می‌شوند.
3. در این مرحله، یک سیستم تجاری، اطلاعات پرداخت را با استفاده از برنامه‌های پردازش پرداخت، مانند پی‌پال یا درگاه‌های پرداخت واسط یا مستقیم ایرانی، مدیریت می‌کند.
4. در مرحله بعد با برقراری ارتباط با سیستم مدیریت سفارش‌ها، تایید می‌شود که موجودی فروشگاه و مبلغ پرداختی مشتری برای پردازش سفارش کافی است.
5. پس از تایید سفارش، سیستم مدیریت سفارش‌ها علاوه بر ارسال یک پیام به وب‌سرور فروشگاه برای تامین کالا، پیامی را نیز به مشتری نمایش می‌دهد تا مشتری بداند سفارش او پردازش شده است.
6. سپس داده‌های سفارش به انبار ارسال شده و مشخص می‌شود که محصول یا خدمات قابل ارائه/ارسال به مشتری است.
7. در آخرین مرحله، محصولات فیزیکی برای مشتری ارسال شده و محصولات دیجیتالی در دسترس او قرار می‌گیرند.

پلتفرم‌هایی که معاملات تجارت الکترونیک را میزبانی می‌کنند شامل بازارهای آنلاینی از جمله آمازون، eBay، دیجیکالا، تکنولایف، باسلام و ... هستند که فروشندگان در آنها ثبت‌نام می‌کنند.

این نرم‌افزار به عنوان یک سرویس (SaaS(Software as a Service))، ابزارهایی برای اجاره زیرساخت‌های فروشگاه آنلاین و همچنین ابزارهای open source که شرکت‌ها با استفاده از توسعه‌دهندگان داخلی خود آنها را مدیریت می‌کنند، ارائه می‌دهد.

همانطور که گفتیم و تا اینجا متوجه شدیم، تجارت الکترونیک به تجارت کالا و خدمات در اینترنت گفته می‌شود و تخمین زده شده که 2.14 میلیارد نفر در سراسر جهان کالاها و خدمات را به صورت آنلاین خریداری می‌کنند و تعداد اعضای Prime که از فروشگاه‌های آمازون در سراسر جهان خرید می‌کنند (آمازون پرایم یک سرویس اشتراک پولی است که توسط شرکت آمازون ارائه می‌شود و به کاربران امکان دسترسی به خدماتی چون تحویل رایگان یک یا دو روزه، تخفیف‌های ویژه و ... را می‌دهد که برای مشتریان معمولی آمازون در دسترس نیست یا هزینه اضافی خواهد داشت) اکنون به 200 میلیون نفر رسیده است.

به بیان دیگر، تجارت الکترونیک شرکتی است که از فروش محصولات یا خدمات آنلاین درآمد ایجاد می‌کند.

به عنوان مثال، یک شرکت تجارت الکترونیک ممکن است نرم‌افزار، پوشاک، لوازم خانگی یا خدمات طراحی وب بفروشد.‌

همچنین تجارت الکترونیک یکی از راه‌هایی است که مردم برای خرید و فروش کالاها در خرده‌‌فروشی‌‌ها نیز از آن استفاده می‌‌کنند.

برخی از شرکت‌‌ها محصولات را فقط به صورت آنلاین می‌فروشند، درحالی‌که سایر فروشندگان از تجارت الکترونیک به عنوان بخشی از یک استراتژی گسترده فروش که شامل فروشگاه‌های فیزیکی و سایر کانال‌های توزیع می‌شود استفاده می‌کنند.

در هر صورت، تجارت الکترونیک به استارتاپ‌ها، کسب‌وکارهای کوچک و شرکت‌های بزرگ اجازه می‌دهد تا محصولات خود را در مقیاس بزرگ‌تر بفروشند و به مشتریان در سراسر جهان دسترسی داشته باشند.

وب‌سایت تجارت الکترونیک چیست؟

وب‌سایت تجارت الکترونیک، در واقع همان ویترین فروشگاه دیجیتال شما در اینترنت است.

وب‌سایت تجارت الکترونیک معامله بین خریدار و فروشنده را تسهیل کرده و به شما امکان می‌دهد تا محصولات خود را در آن به نمایش گذاشته و مشتریان آنلاین وب‌سایت شما بتوانند از محصولات شما بازدید کرده و خرید انجام دهند.

کسب‌وکارها می‌توانند یک تجربه فروش آنلاین در فروشگاهی مانند آمازون ایجاد کرده و سپس با راه‌اندازی وب‌سایت تجاری خود و ساخت یک دامنه اختصاصی، رویکردی چند کاناله اتخاذ کنند.

تجارت الکترونیک چگونه کار می‌کند؟

تجارت الکترونیک با اتصال خریداران و فروشندگان با استفاده از کانال‌های الکترونیکی مختلف کار می‌کند.

به عنوان مثال، شما به یک کانال مانند وب‌سایت یا رسانه‌های اجتماعی نیاز دارید تا مشتریان بتوانند محصولات و خدماتی را برای خرید در آن پیدا کنند.

سپس یک پردازشگر پرداخت امکان مبادله کالا یا خدمات را فراهم می‌کند. در آخر هنگامی‌که تراکنش با موفقیت انجام شد، مشتری یک ایمیل یا پیامک تایید و یک رسید قابل چاپ دریافت خواهد کرد.

در این مرحله اگر کالا معامله شده باشد، فروشنده اقلام خریداری شده را ارسال کرده و شماره پیگیری آن را از طریق ایمیل یا پیامک برای مشتری ارسال می‌کند و اگر یک سرویس خریداری شده باشد، ارائه‌دهنده خدمات می‌تواند برای ارائه سرویس با مشتری تماس بگیرد.

مراحل راه‌اندازی تجارت الکترونیک

مراحل شروع یک تجارت الکترونیک بسته به عوامل مختلفی از جمله چیزی که می‌خواهید بفروشید می‌تواند متفاوت باشد.

برای مثال اگر فروشنده خدمات هستید، دیگر نیازی به مدیریت موجودی نخواهید داشت. بااین‌حال، اگر می‌خواهید محصولات خود را به‌صورت آنلاین بفروشید، مدیریت انبار، تامین و تکمیل موجودی نقش مهمی در عملیات شما ایفا می‌کند.

شما می‌توانید برای شروع یک تجارت الکترونیک، مراحل زیر را دنبال کنید:

• درباره ایده‌های کسب‌وکار تحقیق کنید
• اطمینان حاصل کنید که تقاضا برای محصولاتی که می‌خواهید بفروشید وجود دارد
• نحوه فروش و ارسال محصولات به مشتریانتان را تعیین کنید
• تامین‌کنندگان و تولیدکنندگان را شناسایی کنید
• انتخاب کنید که از طریق کدام کانال می‌خواهید فروش آنلاین انجام دهید (به عنوان مثال، فروشگاه آمازون)
• یک وب‌سایت یا فروشگاه آنلاین ایجاد کرده و محصولات خود را در آن آپلود کنید
• برای تحقق اهداف خود یک استراتژی تعیین کنید
• جذب مشتری را با تبلیغات شروع کنید

برای آشنایی با جزئیات بیشتر، راهنمای راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی را مطالعه کنید.

تجارت الکترونیک کجا و چگونه انجام می‌شود؟

عادت‌ها در خرید آنلاین هر روز تغییر می‌کند. مردم با استفاده از رایانه، تلفن همراه، تبلت و سایر دستگاه‌های خود خرید آنلاین انجام می‌دهند. آنها از وب‌سایت‌ها حمایت، از صفحات رسانه‌های اجتماعی بازدید و در کانال‌های مجازی پر رونق شرکت می‌کنند.‌

در ادامه 3 روش مختلف انجام تجارت الکترونیک را شرح خواهیم داد.

تراکنش‌های آنلاینی که در دستگاه‌های تلفن همراه انجام می‌شوند، به عنوان تجارت سیار یا تجارت الکترونیک ‌ M شناخته می‌شوند. با وجود دستگاه‌های قابل حمل در میان مصرف‌کنندگان در سراسر جهان، جای تعجب نیست که پیش‌بینی شود تجارت الکترونیک بیش از 43 درصد از کل فروش خرده‌فروشی در سال 2023 را به خود اختصاص دهد. (تقریبا 2 درصد افزایش نسبت به سال 2022)

درحال‌حاضر بسیاری از افراد تحقیقات، جستجو و خرید آنلاین خود را از طریق تلفن‌های همراهشان انجام می‌دهند. ازآنجایی‌که این روش با سرعت خوبی همراه است، بنابراین از بهینه‌سازی فروشگاه آنلاین خود برای موبایل غافل نشوید.

تجارت الکترونیک سازمانی شامل خرید و فروش محصولات به شرکت‌ها یا سازمان‌های بزرگ است. برای مثال زمانی‌که یک کسب‌وکار بزرگ انواع مختلفی از محصولات را بفروشد یا دارای چندین برند برای فروش باشد و این محصولات را به‌صورت آنلاین به فروش برساند، دراین‌صورت به‌عنوان تجارت الکترونیک سازمانی شناخته می‌شود.

رسانه‌های اجتماعی می‌توانند در بازاریابی و تبلیغ فروشگاه‌های تجارت الکترونیک برای مخاطبان گسترده به شما کمک کنند. همانطور که رسانه‌های اجتماعی شما را قادر می‌سازند تا با دوستان و خانواده خود ارتباط برقرار کنید، این رسانه‌ها دارای پتانسیل جذب مشتریان برای کسب‌وکار شما نیز هستند. درصورتی‌که بازاریابی شبکه‌های اجتماعی به خوبی انجام شود، به شما کمک می‌کند تا:

• مشتریان جدید جذب کنید
• آگاهی از برند ایجاد کنید
• فروش آنلاین ایجاد کنید

مقایسه 9 نوع رایج تجارت الکترونیک

انواع مختلف تجارت الکترونیک توسط طرفین شرکت‌کننده در معاملات آنلاین طبقه‌بندی می‌شوند.

انواع تجارت الکترونیک

انواع اصلی مدل‌های کسب‌وکار تجارت الکترونیک شامل موارد زیر است:

B2B

تجارت الکترونیک B2B به تبادل الکترونیکی محصولات، خدمات یا اطلاعات بین مشاغل (و نه بین مشاغل و مصرف‌کنندگان) اشاره دارد.‌

B2C

تجارت الکترونیک B2C به فروش خدمات، محصولات یا اطلاعات از طرف کسب‌وکارها به مصرف کنندگان اشاره دارد.‌

D2C

تجارت الکترونیک‌ D2C، بر خلاف‌ B2C، بدون هیچ واسطه یا توزیع‌کننده‌ای به‌طورمستقیم با مصرف‌کنندگان آنلاین درگیر می‌شود.

C2C

تجارت الکترونیک‌ C2C، نوعی از تجارت الکترونیک است که در آن مصرف‌کنندگان محصولات، خدمات و اطلاعات را با یکدیگر‌ و به صورت آنلاین مبادله می‌کنند. این تراکنش‌ها به‌طورمعمول از طریق شخص ثالثی که بستر آنلاین را برای انجام مبادله فراهم می‌کند و تراکنش‌ها در آن انجام می‌شود، صورت می‌گیرد.

G2B

این نوع از تجارت الکترونیک به فروش دولت‌ها یا سازمان‌های دولتی به مشاغل اشاره دارد.

G2C

این نوع از تجارت الکترونیک به فروش دولت‌ها یا سازمان‌های دولتی به مصرف‌کنندگان اشاره دارد.

C2B‌

C2B نوعی از تجارت الکترونیک است که در آن مصرف‌کنندگان با شرکت در مناقصه، محصولات و خدمات خود را به‌صورت آنلاین در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهند. این مدل برخلاف مدل تجارت سنتی B2C است.

یک نمونه محبوب از پلتفرم ‌C2B، بازاری است که عکس‌ها، تصاویر، رسانه‌ها و عناصر طراحی مانند iStock را بدون حق امتیاز می‌فروشد.

B2A یا B2G

B2A یا B2G معاملات آنلاین انجام‌شده میان کسب‌وکارها و شرکت‌ها با ادارات یا ارگان‌های دولتی اشاره دارد.

ازآنجایی‌که بسیاری از شاخه‌های دولت به انواع مختلفی از خدمات یا محصولات الکترونیکی وابسته هستند، کسب‌وکارها می‌توانند این خدمات/محصولات را به‌صورت الکترونیکی به آنها عرضه کنند.

این محصولات و خدمات به‌طورمعمول مربوط به اسناد قانونی، ثبت‌نام‌ها، داده‌های مالی، اشتغال و ... هستند. در سال‌های اخیر، خدمات B2A به‌دلیل سرمایه‌گذاری در بخش دولت الکترونیک، رشد قابل‌توجهی داشته است.

C2A یا C2G

C2A یا C2G به معاملات آنلاین انجام‌شده بین مصرف‌کنندگان و ادارات یا ارگان‌های دولتی اشاره دارد. درحالت کلی دولت به ندرت محصولات یا خدماتی را از افراد خریداری می‌کند، اما افراد غالبا از خدمات دولت در زمینه‌های زیر استفاده می‌کنند:

• امنیت اجتماعی: توزیع اطلاعات و پرداخت
• مالیات: تشکیل اظهارنامه مالیاتی و پرداخت
• سلامتی: تعیین قرار ملاقات، ارائه نتایج آزمایش یا اطلاعات در مورد شرایط بهداشتی و پرداخت خدمات بهداشتی
• تجارت سیار: تجارت سیار که به عنوان تجارت الکترونیک نیز شناخته می‌شود، به معاملات فروش آنلاین با استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه مانند تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و ... اشاره دارد. این موضوع شامل خرید با تلفن همراه، بانکداری و پرداخت است. همچنین چت‌بات‌‌ها تجارت الکترونیک را تسهیل کرده و به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهند تا تراکنش‌ها را با استفاده از مکالمات صوتی یا متنی انجام دهند.

مزایای تجارت الکترونیک

مانند هر روش فروش دیگر، تجارت الکترونیک نیز می‌تواند دارای جنبه‌های مثبت و منفی مختلفی باشد.‌

دانستن اینکه آیا تجارت الکترونیک برای شما مناسب است یا خیر، به اهداف کسب‌وکار شما، مخاطبان مورد نظر شما و سایر عوامل بستگی دارد.‌

موارد زیر از جمله مزایای تجارت الکترونیک هستند:

• در دسترس بودن شبانه‌روزی
• سرعت دسترسی
• امکان انتخاب گسترده کالاها‌
• دسترسی آسان
• دسترسی بین‌المللی‌
• هزینه کمتر

در دسترس بودن شبانه‌روزی‌

در دسترس بودن شبانه‌روزی به وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک، صرف‌نظر از قطعی‌ها و موارد پیش‌بینی نشده، بازدیدکنندگان را قادر می‌سازد تا در هر زمانی از شبانه‌روز به‌دنبال محصول یا خدمات مورد نظر خود بگردند و آن‌را خریداری کنند.

اما در مشاغل سنتی، به‌طورمعمول فروشگاه‌ها در ساعت خاصی از شبانه‌روز کار می‌کنند و حتی ممکن است در روزهای تعطیل کاملا بسته باشند.

سرعت دسترسی

درحالی‌که خریداران ممکن است در فروشگاه‌های سنتی به‌دلیل ازدحام جمعیت با سرعت کم‌تری خرید کنند، در وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک باتوجه‌به پهنای باند و سرعت وب‌سایت تجارت الکترونیک، امکان خرید با سرعت بالاتر را خواهند داشت.

ازآنجایی‌که صفحات محصول، سبد خرید و صفحه پرداخت فقط در چند ثانیه بارگیری می‌شوند، یک معامله تجارت الکترونیک به‌طورمعمول تنها با چند کلیک و در کمتر از پنج دقیقه انجام می‌شود.

امکان انتخاب گسترده کالاها

یکی از اولین شعارهای آمازون، «بزرگترین کتاب‌فروشی زمین» بود.

آمازون می‌تواند این ادعا را داشته باشد!!! زیرا یک وب‌سایت تجارت الکترونیک مجبور نیست تمامی کتاب‌های قابل فروش خود را در قفسه‌های فیزیکی نگهداری کند.

تجارت الکترونیک برندها را قادر می‌سازد تا مجموعه‌ای از محصولات را درحالی در دسترس خریداران قرار دهند که پس از خرید، از انبارهای مختلف برای آنها ارسال می‌شود.

درنتیجه مشتریان در یافتن آنچه می‌خواهند خریداری کنند موفقیت بیشتری خواهند داشت.

دسترسی آسان

مشتریانی که در یک فروشگاه فیزیکی خرید می‌کنند ممکن است در یافتن یک محصول خاص مشکل داشته باشند.

این درحالی است که بازدیدکنندگان وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک می‌توانند باتوجه‌به صفحات دسته‌بندی، محصولات را با سرعت دیده و از ویژگی جستجوی سایت برای جستجوی محصول مورد نظر خود استفاده کنند.

دسترسی بین‌المللی

مشاغل سنتی محصولات خود را به مشتریانی که به صورت فیزیکی از فروشگاه‌های آنها بازدید می‌کنند، می‌فروشند.

اما در تجارت الکترونیک، کسب‌وکارها می‌توانند به هر شخصی که می‌تواند به وب‌سایت آنها دسترسی داشته باشد، محصولاتشان را بفروشند.‌

هزینه کمتر

درست است که کسب‌وکارهای تجارت الکترونیک هزینه‌های راه‌اندازی فروشگاه‌های فیزیکی، مانند اجاره، موجودی و ... را ندارند، اما ممکن است هزینه های حمل‌ونقل و انبار بیشتری نسبت به فروشگاه‌های فیزیکی متحمل شوند.

همچنین باتوجه‌به مرور تاریخچه جستجوها در وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک، مشتریان قادر خواهند بود تا محصولاتی که قبلا جستجو کرده‌اند را دیده و یا با استفاده از توصیه‌هایی که برای خرید محصولات از وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک دریافت می‌کنند، خرید آسان‌تری داشته باشند و یا درصورت نیاز خریدهای قبلی خود را تکرار کنند.

معایب و چالش‌های تجارت الکترونیک

از معایب تجارت الکترونیک می‌توان به:

• خدمات محدود به مشتریان
• عدم امکان دیدن یا لمس یک محصول قبل از خرید توسط مصرف‌کنندگان
• زمان انتظار برای ارسال محصول
• مسائل امنیتی در رابطه با اطلاعات خریدار و پرداخت
• تعامل چهره به چهره محدود
• مشکلات فنی
• چالش‌های حمل‌ونقل‌

اشاره کرد.

خدمات محدود به مشتریان

در فروشگاه‌های فیزیکی، اگر مشتریان سوال یا مشکلی داشته باشند، می‌توانند از کارمندان، صندوقدار یا مدیر فروشگاه کمک بخواهند.

این درحالی است که در یک فروشگاه تجارت الکترونیک، خدمات مشتریان می‌تواند محدود باشد.

برای مثال ممکن است فروشگاه‌های تجارت الکترونیک فقط در ساعات خاصی از شبانه‌روز به مشتریان خود خدمات پشتیبانی ارائه دهند.

عدم امکان دیدن یا لمس یک محصول قبل از خرید‌

گاهی دیدن عکس و مشخصات یک محصول به‌صورت عکس و فیلم می‌تواند با تجربه لمس یک محصول به‌صورت فیزیکی متفاوت باشد.

اما با وجود این ضعف، خریدارن فروشگاه‌های تجارت الکترونیک می‌توانند درصورتی‌که از محصولات خریداری‌شده راضی نباشند، آن محصول را بازگردانند.

همچنین بهتر است فرایندی برای اشتراک تجربه مصرف‌کنندگان از محصول خریداری‌شده، ایجاد کنید، تا افرادی که تمایل به خرید آن کالا را دارند، تصمیم سریع‌تر و راحت‌تری بگیرند.

زمان انتظار

در یک فروشگاه فیزیکی، مشتریان بعد از لمس و دیدن یک محصول، بلافاصله آن را خریداری می‌کنند و به منزل می‌برند.

اما در فروشگاه‌های تجارت الکترونیک، مشتریان باید منتظر باشند تا محصول انتخابی و خریداری‌شده را بعد از مدت زمانی مشخص دریافت کنند.

فراهم‌کردن سازوکاری برای ارسال سریع کالا، می‌تواند نرخ تبدیل فروشگاه آنلاین شما و خرید از آن را افزایش دهد.

امنیت

مشتریان به نحوه ذخیره و اشتراک‌گذاری اطلاعات اهمیت می‌دهند. پس تلاش کنید تا با ارائه جزئیات در مورد حفظ اطلاعات مشتریان، اعتماد آنها را جلب کنید. شما با اینکار به مشتریان خود این اطمینان را می‌دهید که از اطلاعات شناسایی شخصی‌‌‌شان محافظت خواهید کرد.

آمازون چندین دهه برای ایجاد یک تجربه خرید مطمئن تلاش کرده است و کسب‌وکارهایی که در آمازون به فروش می‌پردازند از اعتماد طولانی مدت مشتریان خود بهره‌مند می‌شوند.

شما نیز زمانی‌که میزبان یک فروشگاه تجارت الکترونیک در دامنه خود هستید، باید با ارائه یک سرویس پرداخت امن، اقدامات لازم را برای جلوگیری از به خطر انداختن داده‌های مشتری انجام دهید.

امروزه هکرهای ماهر می‌توانند وب‌سایت‌هایی با ظاهری معتبر ایجاد کرده و ادعا کنند که محصولات شناخته شده را در آن می‌فروشند.

اما در نهایت این وب‌سایت‌ها محصولات تقلبی برای مشتریان ارسال کرده و یا حتی اطلاعات کارت اعتباری آنها را به سرقت می‌برند.

پس همیشه توجه داشته باشید که حتی در وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک نیز گاهی ریسک سرقت اطلاعات بانکی وجود دارد.

این مورد به‌خصوص زمانی‌که مشتریان اطلاعات کارت اعتباری خود را در وب‌سایت‌ها ذخیره می‌کنند تا در دفعات بعدی راحت‌تر مراحل پرداخت را پشت سر بگذارند، بیشتر اتفاق می‌افتد.

البته اگر از وبسایتی که دارای ای‌نماد است و برای پرداخت، شما را به درگاه‌های معتبر پرداخت الکترونیک هدایت می‌کند، نیاز به نگرانی در مورد ذخیره اطلاعات نخواهد بود. همچنین همیشه باید توجه داشته باشید که وارد هر لینکی نشوید.

تعامل چهره به چهره محدود

تعامل چهره به چهره برای برخی از مشاغل و معاملات ضروری است. این چالش به نوع محصول و خدمات یا سبک فروش شما بستگی دارد. در این شرایط شما می‌توانید از طریق ایمیل یا تلفن با مشتریان خود در ارتباط باشید و این چالش را به یک مزیت تبدیل کنید!

مشکلات فنی

چالش‌های مرتبط با فناوری می‌تواند تاثیر منفی بر روی فروش شما بگذارد. همانطور که یک وقفه در زنجیره تامین (مطالعه بیشتر: زنجیره تامین چیست؟) شما می‌تواند مانع تحویل به‌موقع محصولات شما شود، مشکلات اینترنت یا خرابی سخت‌افزاری نیز می‌توانند باعث اتلاف هزینه و زمان شما شود.

به یاد داشته باشید، برای هر مشکل فنی که ممکن است ایجاد شود، احتمالا یک راه‌حل یا یک اقدام پیشگیرانه وجود دارد که می‌توانید پیش از وقوع آن مشکل آن را انجام دهید.

برای مثال همیشه از اطلاعات خود به‌طور مرتب نسخه پشتیبان تهیه کنید.

چالش‌های حمل‌ونقل‌

در مراحل اولیه آغاز به‌کار یک تجارت الکترونیک، بسته‌بندی و ارسال سفارشات برای فروشگاه‌های اینترنتی ممکن است آسان باشد. اما با رشد کسب‌وکار شما، مدیریت سفارش‌ها و ارسال مرسولات به یک فرایند وقت‌گیر تبدیل می‌شود.

ازآنجایی‌که با افزایش ناگهانی سفارش‌ها باید برای تکمیل سفارش‌ها تلاش بیشتری کنید، نیاز به یک سازوکار کارآمد برای مدیریت این موضوع دارید که به کاهش فشار بر کسب‌وکار شما کمک کرده و مشتریان‌تان را راضی نگه دارد.

شاید تا امروز این نکته را ندانسته باشید که فروشگاه آمازون، فروشگاه‌ها و یا محصولات تقلبی را به‌طور دقیق و سریع شناسایی و حذف می‌کند.

به‌این‌صورت‌که پروتوکل‌های امنیتی آمازون به‌صورت خودکار و به‌طور مداوم فروشگاه‌ها را اسکن کرده و به‌سرعت محصولات تقلبی‌های مشکوک را حذف می‌کنند. ‌Amazon Project Zeroبرای رساندن کالاهای تقلبی به صفر، از ترکیب نقاط قوت آمازون و برندها استفاده می‌کند.

وب‌سرویس ارسال سفارشات اینترنتی برای وب‌سایت‌ها

آموزش بسته‌بندی مرسولات پستی

برای آشنایی بیشتر با چالش‌های این صنعت می‌توانید مقاله مهم‌ترین چالش‌های تجارت الکترونیک را مطالعه کنید.

چه عواملی باعث موفقیت یک فروشگاه تجارت الکترونیک می‌شوند؟

در هر کسب‌وکار تجارت الکترونیک، چند عنصر کلیدی برای موفقیت وجود دارد.

برای اینکه یک تجارت الکترونیک موفق داشته باشید، قبل از هر چیز باید روی محصول و مخاطبان خود تمرکز کنید.

همچنین شما باید با بررسی پیام‌های برند خود به مشتریان، بهبود تجربه کاربری و همچنین بهبود فرایند تکمیل و تحویل به‌موقع محصولات، از جلب حداکثری رضایت مشتریان‌تان اطمینان حاصل کنید.

در زیر برخی مولفه‌های حیاتی برای موفقیت یک تجارت الکترونیک را بررسی خواهیم کرد.

محصولات باکیفیت

ارائه محصولات با کیفیت و قابل اعتماد و همچنین ارائه خدمات مناسب توسط یک تجارت الکترونیک، یکی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت برندها با فروش آنلاین است.

توجه داشته باشید که محصول شما باید یک نیاز یا چالش برآورده نشده مشتری را برطرف کرده و با قیمتی منطقی در اختیار او قرار بگیرد.

حالا که کیفیت و قیمت محصول می‌تواند تجارت الکترونیک شما را شکست دهد، پس تلاش کنید تا با تحقیقات بازار مناسب، متوجه شوید که رقبای شما چه نوع محصولاتی را می‌فروشند و همچنین ارزش بازار اقلام مشابه را در بازار رقبا بررسی کنید.

داستان برند متقاعد کننده

هرچند که برندهای منحصربه‌فرد میان مشتریان شاخص و شناخته‌شده هستند، اما یک برند، بیشتر از یک نام تجاری خوب، به یک محصول با کیفیت نیاز دارد.

شما می‌توانید برای جلب توجه مشتری، اهداف و چشم‌انداز کسب‌وکار خود را بیان کنید.

هر از چندگاهی سوالاتی مانند سوالات زیر را از خود بپرسید:

• چرا کسب‌وکار شما باید وجود داشته باشد؟
• محصولات شما چگونه زندگی مشتریان شما را بهتر می‌کنند؟

برندسازی شما باید در مسیری باشد که پاسخی قانع‌کننده برای این سوالات ارائه دهد.

تمرکز بر روی مشتریان

برای کمک به جذب مشتریان وفادار، یک مخاطب ایده‌آل برای خود تعریف کنید.

همچنین شما باید بدانید که می‌خواهید با محصولات خود به چه کسانی خدمات ارائه دهید.

با دانستن این موارد، تلاش‌های بازاریابی خود را بر این اساس این اهداف پیش ببرید.

برای مثال هنگامی‌که کسب‌وکار شما به قدرت رسید، به جای تشویق خریدارانی که به محصولات شما احتیاج ندارند، بر روی مخاطبانی تمرکز کنید که از برند شما برای ارائه آن محصولات قدردانی می‌کنند.

یک تجربه خرید آنلاین کاربرپسند

اگر مشتریان مجبور باشند مراحل زیادی را برای خرید پشت‌سر بگذارند، قبل از تکمیل تراکنش‌ها، سبد خرید خود را رها می‌کنند و با این کار ممکن است به فروش شما آسیب وارد شود.

پس فروشگاه‌های آنلاین باید کاربر پسند باشند؛ زیرا زمانی‌که یک فروشگاه به خوبی طراحی شده باشد، خرید از آن فروشگاه بدون دردسر و بدون پشت‌سر گذاشتن مراحل پیچیده و خسته کننده انجام می‌شود.

فروشگاه‌های تجارت الکترونیک موفق با ساده‌سازی فرایند تسویه‌حساب، بیشتر برروی کیفیت و تنوع محصولات تمرکز می‌کنند. پس شما نیز با حذف مراحل غیر ضروری، تجربه کاربری خود را ساده کنید.

انجام به موقع سفارش‌ها

مشتریان سرعت و کارایی را در اولویت خریدهای آنلاین خود قرار می‌دهند. مهم نیست چه چیزی را در فروشگاهتان می‌فروشید، بلکه مهم این است که بدانید مشتریان می‌خواهند خریدهای خود را بی‌نقص و به موقع تحویل بگیرند.

فرایند ارسال زمانی تکمیل می‌شود که محصولات به‌دست مشتریان برسند. این فرایند شامل منبع‌یابی محصولات، ذخیره‌سازی و بسته‌بندی سفارشات، رسیدگی به محصولات بازگشتی (مرجوعی یا عودت‌داده‌شده) و حفظ ارتباط با مشتری باشد.

فروشگاه‌های موفق تجارت الکترونیک توجه دقیقی به این فرایند کرده و مطمئن می‌شوند که محصول کافی برای انجام سفارشات خود، حتی در شلوغ‌ترین فصول سال، در اختیار دارند.

دلایل شکست در تجارت الکترونیک

راه‌هایی برای داشتن یک فروشگاه اینترنتی موفق

برنامه‌های کاربردی تجارت الکترونیک

بسیاری از اپلیکیشن‌های تجارت الکترونیک برای بهبود تجربه مشتری و ترغیب مشتریان به استفاده از پلتفرم، از استراتژی‌های بازاریابی آنلاین استفاده می‌کنند.

این استراتژی‌ها شامل ایمیل، کاتالوگ‌های آنلاین، تبادل الکترونیکی داده‌ها‌(EDI(Electronic Data Interchange))، پروتکل‌های انتقال فایل، خدمات وب و برنامه‌های کاربردی تلفن همراه است.

این رویکردها در فعالیت‌های تجارت الکترونیک B2C و B2B استفاده شده و شامل ایمیل زدن، تبلیغات هدفمند و خبرنامه‌های الکترونیکی برای مشترکین و ارسال پیام‌های متنی به دستگاه‌های تلفن همراه می‌شود.

ارسال ایمیل‌ها و متن‌های ناخواسته عموما هرزنامه (اسپم) محسوب می‌شود، بنابراین درحال‌حاضر بیشتر شرکت‌ها سعی می‌کنند تا با استفاده از ابزارهایی مانند کوپن‌های دیجیتال، بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و تبلیغات هدفمند، مشتریان خود را به صورت آنلاین جذب کنند.

یکی دیگر از مسائل مورد توجه شرکت‌های تجارت الکترونیک، امنیت است.

توسعه‌دهندگان و مدیران باید حریم خصوصی و امنیت داده‌های مشتری، الزامات رعایت مقررات مربوط به حاکمیت داده، قوانین حریم خصوصی اطلاعات شخصی و پروتکل‌های حفاظت از اطلاعات را هنگام توسعه برنامه‌های کاربردی تجارت الکترونیک در نظر بگیرند.

برخی از ویژگی‌های امنیتی معمول، در طول طراحی برنامه در نظر گرفته می‌شوند، اما برخی دیگر باید به طور مداوم به‌روز شوند تا تهدیدات در حال تحول و آسیب‌های جدید را برطرف کنند.

پلتفرم‌ها و فروشندگان تجارت الکترونیک

پلتفرم تجارت الکترونیک ابزاری است که برای مدیریت یک تجارت الکترونیک استفاده می‌شود. گزینه‌های پلتفرم‌های تجارت الکترونیک بسته به نوع و اندازه مشاغل کوچک تا شرکت‌های بزرگ متغیر هستند.

SaaS‌یکی از مدل‌های پلتفرم تجارت الکترونیک است.

طبق تعریف جمنای گوگل:

SaaS مخفف Software as a Service یا نرم‌افزار به عنوان سرویس است. این یک مدل ارائه نرم‌افزار است که در آن، برنامه به جای نصب روی رایانه‌های کاربران، به صورت آنلاین از طریق اینترنت ارائه می‌شود. به عبارت دیگر، کاربران به جای خرید و نصب نرم‌افزار، به صورت اشتراک به آن دسترسی دارند و از طریق مرورگر وب خود از آن استفاده می‌کنند.

در این رویکرد نیازی به توسعه داخلی یا زیرساخت داخلی وجود ندارد.

از دیگر گرایش‌های تجارت الکترونیک شامل پلتفرم‌های منبع باز (open source) است و نیاز به محیط میزبانی ابری یا پیاده‌سازی و نگهداری دستی کامل دارند.

در زیر نمونه‌هایی از پلتفرم‌های بازار جهانی تجارت الکترونیک آورده شده است:

• Alibaba
• Amazon
• Chewy
• eBay
• Etsy
• Newegg
• Rakuten
• Walmart Marketplace
• Wayfair

همچنین فروشندگان زیر، خدمات پلتفرم تجارت الکترونیک را به سایت‌های فروشگاه آنلاین ارائه می‌دهند:

• Adobe Commerce
• BigCommerce
• Ecwid
• NetSuite Commerce
• Salesforce Commerce Cloud
• Shopify
• Squarespace
• WooCommerce

مقررات دولتی برای تجارت الکترونیک

در ایالات متحده، کمیسیون فدرال تجارت‌(FTC(Federal Trade Commission))‌و شورای استانداردهای امنیتی صنعت کارت پرداخت‌(PCI)‌از جمله آژانس‌های اصلی هستند که فعالیت‌های تجارت الکترونیک را تنظیم می‌کنند.

FTC‌بر‌فعالیت‌هایی مانند تبلیغات آنلاین، بازاریابی محتوا و حریم خصوصی مشتری نظارت می‌کند.

PCI‌نیز به‌عنوان شورای استانداردهای امنیتی، قوانینی از جمله انطباق با استاندارد امنیت داده‌ها که رویه‌هایی برای مدیریت و ذخیره‌سازی صحیح داده‌های مالی مصرف‌کنندگان مشخص می‌کند را ایجاد می‌کند.

برای اطمینان از امنیت، حریم خصوصی و اثربخشی تجارت الکترونیک، کسب‌وکارها باید تراکنش‌های تجاری را احراز هویت، دسترسی به منابعی مانند صفحات وب را برای کاربران ثبت‌شده یا منتخب، کنترل، ارتباطات را رمزگذاری و فناوری‌های امنیتی و احراز هویت دو مرحله‌ای را پیاده‌سازی کنند.

در ایران نیز مجوزهایی نظیر ای‌نماد، مجوزهای صنفی مربوط به حوزه کسب‌وکار موردنیاز است.

اختلال در خرده‌فروشی فیزیکی

باتوجه‌به افزایش استفاده از تجارت الکترونیک در سال‌های اخیر، تحلیلگران، اقتصاددانان و مصرف‌کنندگان در مورد اینکه آیا بازار آنلاین B2C فروشگاه‌های فیزیکی را منسوخ می‌کند یا خیر، بحث کرده‌اند.

چراکه شکی نیست که خرید آنلاین با سرعت قابل توجهی در حال رشد است. به‌طوری‌که گارتنر در سال 2023 تخمین زد که تا سال 2025، 80 درصد از معاملات فروش B2B بین تامین‌کنندگان و خریداران در فضاها یا کانال‌های دیجیتال انجام می‌شود.

داده‌های اداره سرشماری ایالات متحده نیز نشان دهنده اهمیت روزافزون تجارت الکترونیک در ایالات متحده است. به‌طوری‌که بازار خرده‌فروشی کل ایالات متحده، با فروش از طریق تجارت الکترونیک از سال 1999 به طور مداوم رشد کرده است.

فروش تجارت الکترونیک از سال 1999 به طور پیوسته افزایش یافت و در اوایل همه‌گیری به اوج خود رسید؛ اما این روند متوقف نشد و تا امروز به‌طور پیوسته در حال افزایش است.

با وجود رشد خرده‌فروشی آنلاین، بسیاری از خریداران هنوز دیدن ویترین فروشگاه‌های سنتی را به خرید آنلاین ترجیح می‌دهند.

در گزارشی که در سال 2023 منتشر شد، تحلیلگران Forrester پیش‌بینی کردند که فروش آفلاین در ایالات متحده تا سال 2028 به 2/4 تریلیون دلار می‌رسد و 72 درصد از خرده‌فروشی کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

پذیرش فناوری‌های جدید نیز در رشد خرده‌فروشی آنلاین نقش دارد.

مطالعه‌ای در سال 2021 توسط Juniper Research پیش‌بینی کرد که تراکنش‌های تجارت الکترونیک که با استفاده از دستیار صوتی (voice assistant) انجام می‌شوند، از 6/4 میلیارد دلار در سال 2021 تا سال 2023، بیش از 320 درصد رشد خواهند کرد و به 4/19 میلیارد دلار خواهند رسید.

یکی از تاثیرات ثابت رشد تجارت الکترونیک بر خرده‌فروشی فیزیکی در ایالات متحده، در روزهای جمعه سیاه و دوشنبه سایبری نمایان می‌شود. بر اساس نظرسنجی‌ها، در جمعه سیاه سال 2023، حدود 6/90 میلیون مشتری خرید آنلاین انجام دادند که این رقم در سال 2022، 3/87 میلیون بود. این آمار برای دوشنبه سایبری نیز در حدود 73 میلیون مصرف‌کننده با خرید به‌صورت آنلاین بود.

تجارت الکترونیک یکی از مهم‌ترین دلایلی است که چرا کسب‌وکارها باید طراحی اپلیکیشن‌های تلفن همراه را برای دسترسی بهتر و تعامل بیشتر با مشتریان جدی بگیرند.

چگونه فروش اینترنتی را افزایش دهیم؟

نکات حرفه‌ای ایجاد سایت فروش آنلاین

سوالات متداول

تجربه خرید خوب چگونه به افزایش فروش کمک می‌کند؟

زمانی‌که مشتریان مجبور به پشت سر گذاشتن مراحل پیچیده و زیاد برای تکمیل خرید خود و پرداخت نباشند، بی شک سبد خرید خود را رها نکرده و در تمامی دفعات مراجعه به آن وب‌سایت، خرید خود را به‌صورت کامل انجام می‌دهند.

چه عواملی باعث موفقیت یک فروشگاه تجارت الکترونیک می‌شوند؟

• ارائه محصولات باکیفیت
• داستان برند متقاعد کننده
• تمرکز بر روی مشتریان
• یک تجربه خرید آنلاین کاربرپسند
• انجام به موقع سفارش‌ها

مزایای تجارت الکترونیک کدام‌اند؟

• در دسترس بودن شبانه‌روزی
• سرعت دسترسی
• امکان انتخاب گسترده کالاها‌
• دسترسی آسان
• دسترسی بین‌المللی‌
• هزینه کمتر

معایب تجارت الکترونیک کدام‌اند؟

• تعامل چهره به چهره محدود
• مشکلات فنی
• امنیت داده‌ها
• چالش‌های حمل‌ونقل‌
• خدمات محدود به مشتریان
• عدم امکان دیدن یا لمس یک محصول قبل از خرید
• زمان انتظار برای رسیدن کالا یا محصول خریداری‌شده

منابع: